Zaskakujący powrót gotówki w Europie – banki apelują o zabezpieczenia

W 2025 roku Europa doświadcza zaskakującego wzrostu znaczenia gotówki jako formy zabezpieczenia finansowego. Po latach dominacji płatności bezgotówkowych, banki centralne i instytucje finansowe w krajach takich jak Holandia, Szwecja, Niemcy czy Francja apelują do obywateli o wypłacanie i przechowywanie gotówki w domu. Ma to na celu przygotowanie społeczeństw na ewentualne awarie systemów płatniczych lub cyberataki, które w ostatnich latach stają się coraz poważniejszym zagrożeniem dla stabilności finansowej. W strefie euro gotówka pozostaje najczęściej używaną formą płatności w większości krajów, co potwierdzają badania Europejskiego Banku Centralnego (EBC) z 2024 roku.

W Polsce sytuacja jest bardziej złożona. Pomimo rosnącej liczby wypłat gotówki po ostatnich atakach dronów, dostęp do niej utrudniają banki, które coraz częściej rezygnują z obsługi gotówki w placówkach. Eksperci zwracają uwagę, że choć gotówka to ważny element bezpieczeństwa finansowego, to jej gromadzenie i przechowywanie wiąże się z pewnymi ryzykami, a także wyzwaniami wynikającymi z ograniczonego dostępu do niej.

Aktualny stan użycia gotówki w Europie i badania EBC

Badania SPACE EBC z 2024 roku wyraźnie pokazują, że gotówka pozostaje najpowszechniejszą formą płatności w 14 z 20 państw strefy euro. Do krajów, gdzie gotówka dominuje, należą m.in. Słowenia, Malta, Austria oraz Włochy. Pomimo dynamicznego rozwoju płatności bezgotówkowych, gotówka utrzymuje silną pozycję jako podstawowa metoda dokonywania codziennych transakcji.

Jak podaje portal strefabiznesu.pl, wyniki tych badań są zaskakujące, szczególnie w kontekście wcześniejszych prognoz, które zakładały niemal całkowite przejście na płatności elektroniczne. Tymczasem gotówka wykazuje trwałość i odporność na postępującą cyfryzację, co świadczy o jej niezmiennym znaczeniu dla wielu Europejczyków.

Apel banków i instytucji finansowych o gromadzenie gotówki jako zabezpieczenia

W 2025 roku banki centralne oraz instytucje finansowe w takich krajach jak Holandia, Szwecja, Niemcy i Francja rozpoczęły akcje informacyjne zachęcające obywateli do wypłacania i przechowywania gotówki w domu. Powodem są obawy o możliwe przerwy w działaniu infrastruktury płatniczej oraz ryzyko cyberataków, które mogą sparaliżować elektroniczne systemy płatności.

Holenderski bank centralny rekomenduje posiadanie gotówki w wysokości od 200 do 500 euro, co ma wystarczyć na podstawowe wydatki przez około tydzień – informuje biznes.wprost.pl. Z kolei szwedzki Riksbank sugeruje, aby każda osoba posiadała około 170 euro w gotówce jako zabezpieczenie przed ewentualnymi przerwami w działaniu systemów płatniczych, co również relacjonuje biznes.wprost.pl.

Według warszawawpigulce.pl, europejskie instytucje finansowe podkreślają, że gotówka powinna być traktowana jako bufor bezpieczeństwa w niepewnych czasach, a telepolis.pl dodaje, że również rządy w państwach europejskich zachęcają obywateli do gromadzenia gotówki. To świadczy o rosnącym uznaniu gotówki nie tylko jako środka płatniczego, ale również jako elementu strategii bezpieczeństwa finansowego.

Sytuacja w Polsce: wzrost wypłat gotówki i ograniczenia w obsłudze

W Polsce po ostatnich atakach dronów, które wywołały niepokój w społeczeństwie, odnotowano wzrost wypłat gotówki, choć nie jest on znaczący – podaje strefabiznesu.pl. Jednocześnie banki coraz częściej ograniczają obsługę gotówki w swoich placówkach. Według telepolis.pl aż 867 oddziałów, czyli ponad 26 proc., nie przyjmuje gotówki.

Szczególnie wyróżnia się Credit Agricole, gdzie aż 75 proc. placówek nie obsługuje gotówki – informują telepolis.pl oraz biznes.wprost.pl. Co czwarty oddział banku w Polsce odmawia przyjęcia gotówki, co wskazuje na rosnące utrudnienia w dostępie do tradycyjnej formy płatności, podaje biznes.wprost.pl.

Branża handlowa bije na alarm z powodu ograniczonego dostępu do gotówki i problemów z jej akceptacją – jak wskazuje biznesinfo.pl. Kasjerzy mają prawo odmówić przyjęcia uszkodzonych banknotów, a awarie terminali płatniczych, które zdarzyły się w Polsce, pokazały, jak ważna jest gotówka jako alternatywa – informują biznes.interia.pl oraz businessinsider.com.pl.

Po awariach terminali płatniczych w całym kraju aż trzy czwarte klientów, jak relacjonuje businessinsider.com.pl, musiało opuścić sklepy, gdyż płatność była możliwa wyłącznie gotówką. Taka sytuacja podkreśla paradoks rosnącego znaczenia gotówki w obliczu jednoczesnego ograniczania jej dostępności przez sektor bankowy.

Eksperckie opinie i ryzyka związane z przechowywaniem gotówki

Eksperci podkreślają, że posiadanie gotówki jest rozsądnym zabezpieczeniem na tzw. „czarną godzinę”, jednak wiąże się to z ryzykiem kradzieży – informuje warszawawpigulce.pl. Ostrzegają przed nerwowymi decyzjami, takimi jak masowe wypłacanie gotówki, które mogą prowadzić do destabilizacji finansowej – zauważa serwis ofeminin.pl.

Według ofeminin.pl dolar amerykański pozostaje mocną walutą i dla części inwestorów może stanowić lepszy wybór jako zabezpieczenie finansowe, co pokazuje złożoność i wielowymiarowość decyzji dotyczących sposobów ochrony majątku. Z kolei telepolis.pl zwraca uwagę, że banki alarmują, by nie wpłacać gotówki do banków, lecz trzymać ją w domu, co stanowi element strategii bezpieczeństwa na wypadek kryzysów.

Ten apel stoi jednak w sprzeczności z obserwowanym trendem banków odchodzących od obsługi gotówki, co może utrudniać realizację zaleceń instytucji finansowych. W Polsce rosnąca liczba placówek nieprzyjmujących gotówki komplikuje dostęp do niej, mimo że w dobie coraz częstszych zagrożeń systemów płatniczych gotówka jawi się jako ważny i niezawodny składnik bezpieczeństwa finansowego.

—

W dobie rosnących zagrożeń cybernetycznych i problemów technicznych w systemach płatniczych, gotówka znów staje się ważnym elementem bezpieczeństwa finansowego w Europie. Polska pokazuje, jak skomplikowane są wyzwania związane z jej dostępnością i obsługą, co wskazuje na potrzebę dalszych działań ze strony banków i władz, by każdy mógł korzystać z gotówki w sposób łatwy i bezpieczny.