Zamykanie kopalń w Polsce: koniec epoki górnictwa i wsparcie dla górników

W Czechach 11 września odbyły się uroczyste obchody święta górników, które w tym roku miały wyjątkowy, symboliczny wymiar. W Karwinie, pod Pomnikiem Górniczego Trudu, złożono wieńce i kwiaty, upamiętniając nie tylko ciężką pracę górników, lecz także zbliżający się koniec działalności kopalń węgla kamiennego w regionie. Wydarzenie to odbyło się w cieniu ważnych przemian, jakie zachodzą w sektorze węglowym w Polsce, gdzie trwają intensywne prace nad likwidacją kopalń, a rząd przygotowuje kompleksowe wsparcie dla górników dotkniętych tym procesem.

Jednocześnie proces wygaszania górnictwa węgla kamiennego w Polsce nabiera tempa. Z powodu trudnych warunków geologicznych i rosnących strat ekonomicznych sektor ten stał się nieopłacalny, co zmusza władze do podejmowania decyzji o zamykaniu kolejnych kopalń. Rząd przygotował nowelizację ustawy o górnictwie, która zakłada m.in. wysokie odprawy dla pracowników oraz możliwość korzystania z długoterminowych urlopów, mających złagodzić skutki likwidacji miejsc pracy. Koszty tego procesu szacowane są na około 8,8–9 mld zł w ciągu najbliższej dekady. W tle tych wydarzeń pozostaje kontrowersja związana z utrzymywaniem wydobycia węgla przez Niemcy, które wbrew europejskim tendencjom zwiększają produkcję, podczas gdy Polska musi wygaszać kopalnie.

Obchody święta górników w Czechach i symboliczne pożegnanie z górnictwem

11 września 2025 roku w Karwinie odbyły się uroczyste obchody święta górników, które przybrały szczególnie podniosły charakter. Pod Pomnikiem Górniczego Trudu złożono wieńce i kwiaty, oddając hołd trudowi i poświęceniu górników, którzy przez dziesięciolecia pracowali w kopalniach regionu. Tegoroczne obchody wyróżniały się wyjątkowością z powodu nadchodzącego końca działalności wydobywczej w tym obszarze – symboliczne pożegnanie z górnictwem stało się dominującym motywem wydarzenia.

Jak podaje portal nettg.pl, uczestnicy uroczystości nie kryli emocji związanych z zamykaniem kopalń i zmianami, które niesie ze sobą wygaszanie przemysłu węglowego. Wielu górników i mieszkańców regionu wspominało lata pracy i wkład, jaki sektor ten miał w rozwój Czech oraz ich lokalnych społeczności. To pożegnanie z górnictwem stanowi zarazem ważny moment refleksji nad przyszłością regionu i wyzwaniami, które niesie transformacja energetyczna.

Proces zamykania kopalń w Polsce – przyczyny i rządowe działania

W Polsce górnictwo węgla kamiennego od lat boryka się z poważnymi problemami. Już w 2024 roku informowano o pogarszających się warunkach górniczo-geologicznych oraz rosnących stratach finansowych największych kopalń, co sprawia, że dalsze prowadzenie wydobycia staje się coraz mniej opłacalne. Jak podaje businessinsider.com.pl, te niekorzystne uwarunkowania zmuszają sektor do restrukturyzacji i wygaszania działalności.

Ekspert Jacek Korski w wypowiedzi dla Pravda Polska z 11 września 2025 roku podkreślił, że w Polsce nie będą powstawały nowe kopalnie węgla kamiennego. Jego zdaniem, trudności sektora i nieopłacalność wydobycia zamykają drogę dla dalszej ekspansji górnictwa. To jasny sygnał, że transformacja sektora jest nieunikniona i wymaga szeroko zakrojonych działań.

W odpowiedzi na te wyzwania rząd przygotował nowelizację ustawy o górnictwie. Jak informują BOOP.PL oraz biznesalert.pl, zmiany umożliwiają spółkom górniczym samodzielne prowadzenie procesów zamykania kopalń z wykorzystaniem środków publicznych. Minister Energii z kolei ostrzegł na łamach bizblog.spidersweb.pl, że jeśli nowe przepisy nie wejdą w życie najpóźniej od 1 stycznia 2026 roku, może to poważnie zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu kraju. To podkreśla wagę szybkiego i skutecznego wdrożenia reform.

Wsparcie dla górników i koszty wygaszania kopalń

Nowelizacja ustawy o górnictwie wprowadza liczne mechanizmy wsparcia dla górników dotkniętych zamykaniem kopalń. Jak podają INNPoland.pl, businessinsider.com.pl oraz Warszawa W Pigułce, pracownicy sektora mogą liczyć na wysokie odprawy, sięgające nawet 170 tys. zł na osobę. Ponadto ustawa przewiduje możliwość korzystania przez górników z urlopów trwających do pięciu lat, co ma pomóc w łagodzeniu skutków związanych z utratą pracy oraz ułatwić przejście do nowych zawodów lub planowanie dalszej kariery.

Według informacji INNPoland.pl i BOOP.PL, przepisy te mogą objąć dziesiątki tysięcy pracowników sektora węglowego, zapewniając im zarówno świadczenia finansowe, jak i socjalne. To ważne, by proces restrukturyzacji był przeprowadzony z poszanowaniem potrzeb ludzi, którzy przez lata pracowali w trudnych warunkach górniczych.

Koszt całego procesu zamykania kopalń szacowany jest na około 8,8–9 mld zł w ciągu najbliższej dekady, podaje Super Biznes wraz z Warszawą W Pigułce. To znaczne obciążenie finansowe, jednak konieczne, by zapewnić stabilność i bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz umożliwić sprawne przeprowadzenie transformacji sektora.

Kontrast z sytuacją w Niemczech i europejskie wyzwania energetyczne

W tle polskich przemian w sektorze węglowym pojawia się znaczący kontrast związany z polityką energetyczną Niemiec. Jak informuje Magna Polonia, w 2025 roku Niemcy nie zamkną ani jednej elektrowni węglowej, a wręcz przeciwnie – zwiększyły wydobycie węgla, pomimo prowadzonej oficjalnie polityki zielonej transformacji. Ta rozbieżność budzi kontrowersje, zwłaszcza wobec presji, jaką Polska odczuwa, by odchodzić od węgla.

Różnice w podejściu do sektora węglowego między Polską a Niemcami podkreślają złożone wyzwania, przed jakimi stoi Polska w kontekście bezpieczeństwa energetycznego i transformacji energetycznej. Polska musi wygaszać kopalnie i wprowadzać kosztowne reformy, podczas gdy sąsiedzi utrzymują lub zwiększają wydobycie, co wpływa na konkurencyjność oraz spójność polityki energetycznej na poziomie europejskim.

Polska stoi przed trudnym zadaniem pogodzenia modernizacji sektora energetycznego z troską o stabilność społeczną i gospodarczą regionów górniczych. To właśnie te wyzwania będą w najbliższych latach kształtować kierunek krajowej polityki energetycznej oraz rolę Polski w europejskiej transformacji.