WHO proponuje 50% podwyżki podatków na napoje, alkohol i tytoń do 2035 r.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zapoczątkowała 2 lipca 2025 roku inicjatywę o nazwie „Inicjatywa 3 na 35”, mającą na celu znaczne podniesienie podatków zdrowotnych na trzy grupy produktów: napoje słodzone, alkohol oraz wyroby tytoniowe. Projekt przewiduje, że ceny tych produktów mogą wzrosnąć nawet o 50 procent do roku 2035. Celem tych działań jest ograniczenie konsumpcji substancji szkodliwych dla zdrowia publicznego oraz zwiększenie dochodów budżetów państw na całym świecie.
- WHO uruchomiła 2 lipca 2025 roku projekt „Inicjatywa 3 na 35”, proponujący podwyżkę podatków na napoje słodzone, alkohol i tytoń, co ma podnieść ich ceny o 50% do 2035 roku.
- W Polsce już wprowadzono podwyżkę akcyzy na papierosy o 25% w 2025 roku oraz akcyzę na e-papierosy od 1 lipca 2025 roku.
- Ponad 140 krajów na świecie wcześniej podniosło podatki na wyroby tytoniowe o ponad 50%, co WHO chce rozszerzyć na alkohol i napoje słodzone.
- Branża alkoholowa i spożywcza krytykuje propozycje WHO, kwestionując ich skuteczność w ochronie zdrowia.
- Regulacje dotyczące sprzedaży alkoholu w Polsce wymagają uzyskania koncesji i wielu zezwoleń, co wpływa na rynek i koszty działalności.
Inicjatywa WHO spotyka się jednak z krytyką środowisk branży spożywczej i alkoholowej, które podważają skuteczność proponowanych podwyżek podatków. Tymczasem w Polsce już od 1 lipca 2025 roku obowiązuje podwyżka akcyzy na papierosy o 25 procent, a towarzyszące temu regulacje, takie jak wprowadzenie akcyzy na e-papierosy, wpisują się w światowy trend zaostrzania polityki zdrowotnej.
Inicjatywa WHO „3 na 35” – cele i założenia
2 lipca 2025 roku Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie uruchomiła projekt „Inicjatywa 3 na 35”, który ma na celu podniesienie podatków zdrowotnych na trzy kategorie produktów: napoje słodzone, alkohol oraz wyroby tytoniowe. WHO wskazuje, że te produkty mają poważny negatywny wpływ na zdrowie publiczne, przyczyniając się do rozwoju chorób takich jak cukrzyca, nowotwory czy choroby układu krążenia.
Organizacja proponuje, by do 2035 roku ceny tych wyrobów wzrosły nawet o połowę, co nie tylko ma ograniczyć ich konsumpcję, ale także zwiększyć dochody budżetowe państw. Portalspozywczy.pl podaje, że niemal 140 krajów na świecie w ostatniej dekadzie podniosło podatki na wyroby tytoniowe o ponad 50 procent. Teraz WHO pragnie rozszerzyć tę politykę na alkohol i napoje słodzone, które również stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia.
Reakcje i kontekst krajowy – Polska i świat
W Polsce działania WHO znalazły swoje odzwierciedlenie w krajowych regulacjach. Od 1 lipca 2025 roku wprowadzono podwyżkę akcyzy na papierosy o 25 procent, a towarzyszące temu zmiany obejmują również nałożenie akcyzy na e-papierosy. Jak wskazuje fakt.pl, głównym celem tych podwyżek jest zarówno ograniczenie konsumpcji wyrobów tytoniowych, jak i zwiększenie wpływów do budżetu państwa.
Jednak propozycje WHO spotykają się z oporem branży spożywczej i alkoholowej, które kwestionują efektywność podnoszenia podatków jako metody zapobiegania szkodom zdrowotnym. Według rybnik.com.pl, wprowadzenie akcyzy na e-papierosy jest kolejnym krokiem w kierunku bardziej restrykcyjnych regulacji dotyczących produktów szkodliwych dla zdrowia, co ma przełożyć się na zmniejszenie ich dostępności i użycia.
Ekonomiczne znaczenie tych sektorów jest nie do przecenienia. Według rp.pl, producenci alkoholi generują roczne wpływy z podatków na poziomie 15,8 miliarda złotych, a branża akcyzowa w 2023 roku wpłaciła do budżetu blisko 9,9 miliarda złotych. To pokazuje, jak duże środki są związane z produkcją i sprzedażą tych wyrobów oraz jak ważne są decyzje dotyczące ich opodatkowania.
Regulacje i wymogi prawne dotyczące sprzedaży alkoholu i wyrobów tytoniowych
W Polsce sprzedaż alkoholu wymaga posiadania koncesji, co wiąże się z wieloma formalnościami oraz koniecznością spełnienia określonych wymogów prawnych. Poradnikprzedsiebiorcy.pl podkreśla, że prowadzenie działalności w tym obszarze jest ściśle regulowane, co ma na celu kontrolę nad dostępnością i jakością oferowanych produktów.
Wprowadzenie wyższych podatków zdrowotnych, takich jak podwyżki akcyzy czy nowe regulacje dotyczące e-papierosów, wpływa bezpośrednio na koszty prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze zdrowia i handlu. Jak zaznacza rybnik.com.pl, wzrost tych kosztów jest jednym z argumentów za podnoszeniem podatków zdrowotnych – ich celem jest redukcja negatywnych skutków zdrowotnych związanych z konsumpcją szkodliwych produktów.
„Inicjatywa 3 na 35” WHO to globalna próba ujednolicenia podatków na produkty szkodliwe dla zdrowia. Mimo że nie brakuje sprzeciwu ze strony niektórych branż, coraz więcej krajów, w tym Polska, decyduje się na zaostrzenie regulacji i podniesienie obciążeń fiskalnych, mając nadzieję na poprawę zdrowia obywateli i zwiększenie wpływów do budżetu.