Światowy Dzień Bez Papierosa 2025: Czy Polska wyeliminuje nikotynę?
31 maja 2025 roku obchodzony jest Światowy Dzień Bez Papierosa – inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mająca na celu zwrócenie uwagi na problem palenia oraz uzależnienia od nikotyny. W Polsce ten dzień skłania ekspertów oraz instytucje państwowe do refleksji nad stanem zdrowia publicznego i potrzebą kompleksowej walki z nałogiem. Według raportu opublikowanego przez Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, przy odpowiednich działaniach liczba palących w Polsce może spaść do zaledwie pięciu procent do 2039 roku. Realizacja tego ambitnego celu wymaga jednak systemowych rozwiązań, w tym rozwoju poradni antynikotynowych oraz skutecznej edukacji społeczeństwa.
- 31 maja 2025 obchodzony jest Światowy Dzień Bez Papierosa, ustanowiony przez WHO, z celem zwrócenia uwagi na problem palenia i uzależnienia od nikotyny.
- W Polsce pali obecnie około 27 proc. dorosłych, a prognozy IPPEZ przewidują spadek do 5 proc. palaczy do 2039 roku przy odpowiednich działaniach.
- Problemem jest nikotyna obecna także w e-papierosach, dlatego eksperci postulują kompleksowe leczenie nikotynizmu jako choroby.
- W kraju działa zaledwie cztery poradnie antynikotynowe, a od marca 2025 lekarze POZ mają obowiązek identyfikacji palaczy.
- Osiągnięcie celu wymaga systemowego wsparcia, edukacji oraz działań profilaktycznych prowadzonych m.in. przez Główny Inspektorat Sanitarny.
W Polsce problem nikotynizmu nie ogranicza się wyłącznie do tradycyjnych papierosów, lecz obejmuje także e-papierosy i inne wyroby nikotynowe, które często są bagatelizowane lub mylnie postrzegane jako mniej szkodliwe. Eksperci podkreślają, że walka z nałogiem powinna wykraczać poza samo ograniczenie palenia, traktując nikotynizm jako przewlekłą chorobę, wymagającą kompleksowego podejścia terapeutycznego.
Światowy Dzień Bez Papierosa – cel i znaczenie
Światowy Dzień Bez Papierosa obchodzony jest corocznie 31 maja i został ustanowiony przez WHO, aby zwrócić uwagę na negatywne skutki palenia tytoniu dla zdrowia. W tym roku Główny Inspektorat Sanitarny zainaugurował specjalne działania edukacyjne, których celem jest m.in. zachęcenie rodziców i opiekunów do rozmów z dziećmi na temat zagrożeń związanych z używaniem e-papierosów.
Obchody mają nie tylko na celu ograniczenie liczby palaczy, ale przede wszystkim przeciwdziałanie uzależnieniu od nikotyny, które obecne jest również w produktach takich jak e-papierosy czy inne wyroby nikotynowe. Jak podaje portal gov.pl/wsse-wroclaw, e-papierosy są często wykorzystywane jako narzędzie marketingowe, które wprowadza w błąd konsumentów. Problemem nie jest wyłącznie nikotyna, ale także szkodliwe substancje zawarte w dymie tytoniowym, które mają negatywny wpływ na zdrowie.
Aktualny stan palenia i uzależnienia od nikotyny w Polsce
Obecnie w Polsce około 27 procent dorosłych osób pali papierosy, co stanowi poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia. Według najnowszego raportu Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, oznaczonego hasłem #5PROCENTPOLSKI, prognozy oparte na danych Kantar Polska oraz analizach ekspertów zdrowotnych wskazują, że odsetek palących może spaść do 5 procent do 2039 roku.
Eksperci zwracają uwagę, że problemem nie jest tylko dym tytoniowy, ale przede wszystkim nikotyna – substancja silnie uzależniająca, obecna również w e-papierosach. W związku z tym konieczne jest kompleksowe podejście do leczenia nikotynizmu, traktując go jako chorobę, a nie jedynie jako nawyk.
Aktualnie w kraju funkcjonują zaledwie cztery poradnie antynikotynowe, co jest niewystarczające wobec skali problemu. Wprowadzona od marca 2025 roku obowiązkowa identyfikacja palaczy przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej ma na celu wczesne wykrywanie nałogu i skuteczniejsze prowadzenie terapii antynikotynowej.
Strategie i wyzwania na drodze do kraju bez nikotyny
Eksperci, w tym prof. Mateusz Jankowski, podkreślają, że działania ograniczające się jedynie do redukcji palenia papierosów są niewystarczające. Konieczne jest wypracowanie strategii, która obejmie leczenie uzależnienia od nikotyny jako przewlekłej choroby, a nie tylko redukcję szkodliwego dymu tytoniowego. Jak wskazuje portal deon.pl, powinniśmy mówić nie tylko o „Polsce bez dymu tytoniowego”, ale o „Polsce bez nikotyny”, co wymaga systemowego wsparcia w postaci rozbudowy infrastruktury medycznej i skutecznej edukacji społeczeństwa.
Narodowy Instytut Onkologii zwraca uwagę, że palacze są bardziej podatni na infekcje i choroby nowotworowe, dlatego leczenie uzależnienia od tytoniu powinno być integralną częścią standardowej opieki onkologicznej. Tymczasem dostępność papierosów w Polsce pozostaje wysoka, co utrudnia walkę z nałogiem. Rzucenie palenia to proces wymagający nie tylko determinacji, lecz także odpowiedniego wsparcia medycznego i psychologicznego, podkreśla raportcsr.pl.
Główny Inspektorat Sanitarny prowadzi kampanie edukacyjne, które mają zwiększyć świadomość społeczną na temat zagrożeń związanych z paleniem oraz przeciwdziałać rozpowszechnianiu e-papierosów wśród młodzieży. To szczególnie ważne, gdyż młode pokolenie jest wrażliwe na marketingową manipulację i może łatwo wpaść w nałóg nikotynowy, który w przyszłości będzie trudny do przezwyciężenia.
Światowy Dzień Bez Papierosa to ważne przypomnienie, że walka z nikotynizmem to zadanie nie tylko dla służby zdrowia, ale dla nas wszystkich. Tylko wspólnym wysiłkiem możemy naprawdę zmniejszyć liczbę osób uzależnionych od nikotyny i poprawić zdrowie publiczne w Polsce.