Strefa czystego transportu w Krakowie: na co pójdą opłaty?
Od początku 2026 roku Kraków wprowadzi strefę czystego transportu, która ma istotnie poprawić jakość powietrza w mieście i jego najbliższych okolicach. To rozwiązanie ma na celu ograniczenie emisji szkodliwych zanieczyszczeń, które od lat stanowią poważny problem dla mieszkańców aglomeracji. Strefa czystego transportu w Krakowie stanie się drugim takim obszarem w Polsce, po Warszawie, gdzie podobne przepisy obowiązują od 1 lipca 2024 roku.
- Od 1 stycznia 2026 roku w Krakowie zacznie działać strefa czystego transportu, druga tego typu w Polsce po Warszawie.
- Opłaty za wjazd do strefy zostaną przeznaczone na zakup bezemisyjnych tramwajów i autobusów oraz wsparcie działań antysmogowych w gminach sąsiednich.
- Wsparcie dla gmin obwarzanku krakowskiego obejmie wymianę kopciuchów, wzmocnienie straży gminnych, kampanie edukacyjne i parkingi park & ride.
- Program "Czyste Powietrze" cieszy się dużym zainteresowaniem – wpłynęło ponad 11 tys. wniosków o dotacje, a umowy na 100 mln zł zostały już podpisane.
- Celem wszystkich działań jest osiągnięcie standardów jakości powietrza wyznaczonych przez WHO, co ma poprawić zdrowie mieszkańców regionu.
Wprowadzenie strefy to nie tylko kolejny krok w walce ze smogiem, ale także element szeroko zakrojonej strategii regionalnej, która obejmuje inwestycje w tabor bezemisyjny, wsparcie sąsiednich gmin oraz działania edukacyjne. Finansowanie z opłat za wjazd do strefy zostanie skierowane przede wszystkim na zakup nowoczesnych tramwajów i autobusów elektrycznych oraz na programy poprawiające jakość powietrza w tzw. obwarzanku krakowskim. Dzięki temu mieszkańcy całego regionu mogą liczyć na znaczną poprawę warunków zdrowotnych i środowiskowych.
Wprowadzenie strefy czystego transportu w Krakowie i jej znaczenie
Od 1 stycznia 2026 roku w Krakowie zacznie funkcjonować strefa czystego transportu (SCT), która ma na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z ruchu drogowego w mieście. Nowe regulacje przewidują zakaz wjazdu do wyznaczonej strefy pojazdów niespełniających określonych norm emisji spalin, co ma wymusić na kierowcach korzystanie z bardziej ekologicznych środków transportu lub pojazdów o napędzie elektrycznym i hybrydowym.
Jest to druga tego typu inicjatywa w kraju – podobne przepisy zostały już wprowadzone w Warszawie od 1 lipca 2024 roku. Jak podaje portal bizblog.spidersweb.pl, utworzenie SCT w Krakowie wpisuje się w szerszą strategię poprawy jakości powietrza w województwie małopolskim, gdzie problem smogu jest szczególnie dotkliwy zwłaszcza w sezonie grzewczym. Celem jest nie tylko ograniczenie emisji z transportu, ale także zmiana przyzwyczajeń mieszkańców oraz poprawa komfortu życia w mieście.
Przeznaczenie środków z opłat za wjazd do strefy
Opłaty pobierane od kierowców za wjazd do strefy czystego transportu w Krakowie zostaną przeznaczone na konkretne inwestycje i działania mające na celu dalsze ograniczanie zanieczyszczeń. Przede wszystkim środki te posłużą do zakupu bezemisyjnych tramwajów i autobusów, które sukcesywnie zastąpią starszy, bardziej zanieczyszczający tabor komunikacji miejskiej. W efekcie ma to przyczynić się do zmniejszenia poziomu spalin w miejskiej przestrzeni.
Co ważne, zgodnie z informacjami portalu bizblog.spidersweb.pl, fundusze przeznaczone na zakup pojazdów bezemisyjnych zostaną również skierowane do gmin ościennych, tworzących tzw. obwarzanek krakowski. Wsparcie tych samorządów obejmie nie tylko inwestycje w transport, ale także szereg działań proekologicznych. W planach jest wymiana starych pieców typu kopciuch, wzmocnienie straży gminnych, które będą skuteczniej kontrolować przestrzeganie przepisów antysmogowych, a także prowadzenie kampanii edukacyjnych zwiększających świadomość ekologiczną mieszkańców.
Dodatkowo planowany jest rozwój parkingów park & ride, które mają zachęcać kierowców do pozostawiania samochodów na obrzeżach miasta i korzystania z komunikacji publicznej. Taki system ma ograniczyć ruch samochodowy w centrum i tym samym obniżyć emisję spalin.
Kontekst i szersze działania na rzecz czystego powietrza
Podkreślić należy, że przekierowanie środków budżetowych na wsparcie gmin ościennych to element szerszej strategii, mającej na celu poprawę jakości powietrza nie tylko w samym Krakowie, ale w całym regionie. Portal bizblog.spidersweb.pl wcześniej podawał, że takie działania są konieczne, ponieważ problem smogu i zanieczyszczeń powietrza rozciąga się poza granice miasta i wymaga skoordynowanych działań samorządów.
Z kolei według informacji biznes.interia.pl, w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze” od niedawna wpłynęło ponad 11 tysięcy wniosków o dotacje na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła. Do tej pory podpisano umowy na kwotę około 100 milionów złotych. Program ten ma wspierać mieszkańców w modernizacji systemów grzewczych, co przyczyni się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń z sektora komunalnego.
Wszystkie te działania wpisują się w krajową strategię walki ze smogiem i mają na celu osiągnięcie przez Polskę standardów jakości powietrza wytyczonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Poprawa warunków środowiskowych wpłynie pozytywnie na zdrowie mieszkańców całego regionu, zmniejszając ryzyko chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.
Strefa czystego transportu w Krakowie wraz z inwestycjami i programami wsparcia dla gmin to realny krok ku zdrowszemu i bardziej ekologicznemu życiu mieszkańców Małopolski.