Śladowe zainteresowanie programem wsparcia dla górników mimo atrakcyjnych warunków
Rządowy program „Droga do zatrudnienia po węglu”, mający objąć około 44 tys. pracowników z wybranych spółek węglowych, spotyka się z minimalnym zainteresowaniem wśród górników. Inicjatywa, zapoczątkowana na początku 2024 roku, oferuje jednorazowe odprawy sięgające nawet 170 tys. zł oraz wydłużone urlopy górnicze trwające do pięciu lat. Mimo tych zachęt, pracownicy branży wyrażają sceptycyzm wobec skuteczności oraz zakresu wsparcia, a związkowcy podkreślają wykluczenie wielu zatrudnionych spoza wskazanych spółek.
- Program wsparcia „Droga do zatrudnienia po węglu” formalnie rozpoczął się na początku 2024 roku i ma objąć około 44 tys. górników z wybranych spółek.
- Przewidziano jednorazowe odprawy do 170 tys. zł oraz urlopy górnicze do 5 lat, z których skorzysta około 3,5 tys. osób.
- Zainteresowanie programem jest jednak minimalne, a górnicy i związkowcy krytykują projekt ustawy za wykluczenie części pracowników i braki legislacyjne.
- Sektor górniczy zmaga się z rekordowo niskim zatrudnieniem i dużymi stratami finansowymi, co komplikuje proces restrukturyzacji.
- Dodatkowe wsparcie obejmuje także pożyczki dla górników z możliwością umorzenia długu po pięciu latach pracy.
Restrukturyzacja sektora górnictwa węglowego, której koszt szacowany jest na około 8,8 mld zł do 2035 roku, stanowi poważne wyzwanie zarówno legislacyjne, jak i społeczne. Projekt ustawy budzi wiele kontrowersji, a perspektywy branży pozostają niepewne na tle dynamicznych zmian gospodarczych i politycznych.
Geneza i założenia programu wsparcia dla górników
Program „Droga do zatrudnienia po węglu” został formalnie zainicjowany na początku 2024 roku i ma objąć około 44 tys. pracowników z wybranych spółek węglowych, takich jak Polska Grupa Górnicza, Południowy Koncern Węglowy oraz Węglokoks Kraj. Informacje na ten temat podaje m.in. portal Super Biznes, a także INNPoland.pl i INTERIA.PL.
Projekt ustawy przewiduje jednorazowe odprawy dla górników w wysokości do 170 tys. zł, co stanowi podwyższenie wcześniejszych propozycji, które wynosiły około 120 tys. zł. Takie dane przytaczają rybnik.com.pl oraz INTERIA.PL. Ponadto, program zakłada możliwość skorzystania z wydłużonych urlopów górniczych trwających nawet do 5 lat. Szacuje się, że z tej opcji może skorzystać około 3,5 tys. osób, jak wynika z informacji publikowanych przez rp.pl oraz Bankier.pl.
W ramach programu pracownicy objęci wsparciem mogą być przenoszeni do innych przedsiębiorstw górniczych, co ma ułatwić proces restrukturyzacji i wygaszania kopalń. Ten aspekt podkreślają serwisy rybnik.com.pl oraz rp.pl. Cały proces restrukturyzacji sektora i wygaszania kopalń przewiduje się zakończyć do 2035 roku, a jego koszt szacowany jest na około 8,8 mld zł, jak podaje Super Biznes.
Problemy i krytyka programu wsparcia
Pomimo atrakcyjnych warunków oferowanych przez rządowy program, zainteresowanie nim wśród górników jest minimalne. Według informacji serwisu wnp.pl, pracownicy branży wykazują brak zaufania do skuteczności oraz rzeczywistego zakresu oferowanego wsparcia. Krytyczne głosy płyną nie tylko od pracowników, ale także od ekspertów i przedstawicieli związków zawodowych.
Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Górników, Arkadiusz Siekaniec, zwraca uwagę na poważne braki w projekcie ustawy, szczególnie podkreślając wykluczenie wielu pracowników branży zatrudnionych poza wskazanymi spółkami. Informacje te potwierdzają portale wnp.pl oraz money.pl. Projekt ustawy jest przez wielu oceniany jako niekompletny i zawierający istotne niedociągnięcia, które mogą utrudniać realizację celów transformacji sektora. Takie opinie wyrażają także Super Biznes oraz businessinsider.com.pl.
Związkowcy postulują rozszerzenie wsparcia na szerszą grupę pracowników sektora górniczego, aby proces transformacji mógł być sprawiedliwy i społecznie akceptowalny. Postulat ten podnosi money.pl, wskazując na konieczność kompleksowego objęcia pomocą wszystkich, których dotyka restrukturyzacja górnictwa.
Kontekst ekonomiczny i perspektywy sektora górniczego
Zatrudnienie w sektorze górnictwa węglowego w Polsce systematycznie spada i obecnie wynosi około 72 tys. etatów, co jest najniższym poziomem w historii tej branży. Dane te prezentuje portal spidersweb.pl. Jednocześnie sytuacja finansowa spółek górniczych pozostaje trudna – Polska Grupa Górnicza prognozuje stratę na poziomie 3,6 mld zł za cały 2024 rok. Z kolei Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW) zamknęła pierwszy kwartał 2025 roku z rekordowo wysoką stratą netto wynoszącą 1,36 mld zł. Informacje te podaje fakt.pl.
W obliczu tych problemów pojawiły się kontrowersje dotyczące m.in. zakupu luksusowych samochodów dla górników, co wywołało krytykę społeczną i dodatkowo zaogniło debatę na temat gospodarności zarządów spółek węglowych – podaje fakt.pl.
W ramach wsparcia dla górników przewidziano również możliwość otrzymania pożyczki do 100 tys. zł. Jej spłata może zostać umorzona w przypadku, gdy pracownik przepracuje w sektorze pięć lat. Taką informację udostępnia konkret24.tvn24.pl.
Głównym celem programu „Droga do zatrudnienia po węglu” jest stopniowa restrukturyzacja sektora górniczego w Polsce, dostosowująca go do obowiązującej polityki klimatycznej oraz zmieniającej się sytuacji rynkowej. Taki kierunek transformacji podkreśla Bankier.pl, podkreślając, że jest to proces niezbędny, choć trudny społecznie i ekonomicznie.
—
Transformacja polskiego górnictwa węglowego to złożony proces, który wciąż budzi wiele obaw wśród pracowników i związków zawodowych. Choć wsparcie jest już przygotowane, konieczne jest kontynuowanie rozmów i działań, aby zmiany przebiegały w sposób bardziej sprawiedliwy i skuteczny.
