Sejm ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci ofiar ludobójstwa OUN-UPA
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął decyzję o ustanowieniu 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej. Ustawa, przyjęta niemal jednogłośnie, ma na celu trwałe upamiętnienie ponad 100 tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi, którzy w latach 1939–1946 zostali zamordowani w wyniku brutalnych zbrodni na Kresach Wschodnich.
- Sejm RP 5 czerwca 2025 r. ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na Kresach Wschodnich II RP.
- Ustawa upamiętnia ponad 100 tysięcy ofiar z lat 1939–1946, z symboliczną datą 11 lipca 1943 roku, związaną z „Krwawej Niedzieli” na Wołyniu.
- Decyzja została przyjęta niemal jednogłośnie przez Sejm, z jednym posłem wstrzymującym się od głosu.
- Ukraińskie MSZ wyraziło sprzeciw wobec ustawy, uznając ją za sprzeczną z dobrosąsiedzkimi relacjami i kwestionując termin „ludobójstwo”.
- Polscy politycy podkreślają, że pamięć o ofiarach i prawda historyczna są fundamentem wzajemnych relacji między Polską a Ukrainą.
Symboliczną datą nowego święta państwowego jest 11 lipca – dzień pamiętany jako „Krwawej Niedzieli” z 1943 roku, kiedy to doszło do masowych mordów na polskiej ludności w około stu miejscowościach na Wołyniu. Ustanowienie tego dnia wywołało sprzeciw ukraińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które uznało ustawę za niekorzystną dla stosunków polsko-ukraińskich oraz kwestionuje niektóre jej historyczne założenia.
Ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci – decyzja Sejmu
5 czerwca 2025 roku Sejm RP uchwalił ustawę, która ustanawia 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II RP. Projekt ustawy uzyskał niemal pełne poparcie parlamentarzystów – zaledwie jeden poseł wstrzymał się od głosu, co według Radio Zachód świadczy o szerokim konsensusie w tej sprawie.
Głównym celem ustawy jest trwałe upamiętnienie ponad 100 tysięcy ofiar, które w latach 1939–1946 padły ofiarą zbrodni dokonywanych przez ukraińskich nacjonalistów. Ofiary te pochodziły głównie z terenów wiejskich dawnych województw wołyńskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego, lwowskiego i poleskiego, a także z obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego. Informacje te przytaczają Głos Nauczycielski oraz Nowy Kurier Galicyjski.
Przed głosowaniem projekt ustawy rozpatrzyła sejmowa komisja kultury, która wprowadziła do niego poprawki. Poprawki te zostały zaakceptowane, o czym informuje Radio Maryja. Nowe święto państwowe będzie obchodzone corocznie 11 lipca, co ma stanowić symboliczny hołd dla ofiar tamtych tragicznych wydarzeń, jak podaje portal Kresy.pl.
Historyczne tło i znaczenie daty 11 lipca
Data 11 lipca 1943 roku wybrana została jako symboliczna rocznica tzw. „Krwawej Niedzieli” na Wołyniu. Tego dnia w około stu miejscowościach na terenie Wołynia doszło do masowych mordów na polskiej ludności, co podkreślają Głos Nauczycielski oraz PolsatNews.pl. Wydarzenia te stanowią apogeum zbrodni ludobójstwa dokonanych przez ukraińskich nacjonalistów.
Okres zbrodni obejmuje lata 1939–1946, co potwierdzają liczne źródła, takie jak RMF24, Głos Nauczycielski i Polskie Radio 24. Wśród ofiar dominowali mieszkańcy wsi, a liczba zamordowanych Polaków przekraczała 100 tysięcy – dane te podają Nowy Kurier Galicyjski oraz Goniec.
Zbrodnie miały miejsce na terenach Kresów Wschodnich II RP, obejmujących dawniej województwa wołyńskie, tarnopolskie, stanisławowskie, lwowskie i poleskie oraz obecne województwa lubelskie i podkarpackie. Informacje potwierdzają źródła takie jak Zambrowiacy.pl i TVP Info.
Polscy politycy oraz eksperci podkreślają, że męczeńska śmierć ofiar z powodu ich przynależności narodowej zasługuje na coroczne upamiętnienie. Zaznaczają to między innymi Radio Maryja oraz portal Legaartis.pl.
Reakcje i kontrowersje – stanowisko Ukrainy i polskie komentarze
Ukraińskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wyraziło stanowczy sprzeciw wobec uchwalenia ustawy, uznając ją za sprzeczną z duchem dobrosąsiedzkich stosunków oraz niesprzyjającą pojednaniu między narodami. Taką ocenę podają RMF24, PolsatNews.pl, TVN24 oraz wiadomosci.wp.pl.
Ukraińskie MSZ kwestionuje użycie terminu „ludobójstwo” w odniesieniu do wydarzeń na Kresach, a także podważa historyczne ustalenia dotyczące tamtego okresu – relacjonują Dziennik Narodowy i wpolityce.pl.
Strona polska natomiast podkreśla, że ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci jest przede wszystkim gestem upamiętnienia ofiar i elementem budowania prawdy historycznej. Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz zaznaczył, że „tylko na prawdzie historycznej możemy budować wzajemne relacje”, co zostało podkreślone przez TVN24 oraz Radio Maryja.
Niektóre polskie media wskazują, że decyzja o ustanowieniu nowego święta nie powinna negatywnie wpłynąć na relacje polsko-ukraińskie, mimo że napięcia dyplomatyczne pozostają widoczne. Takie stanowisko prezentuje Polskie Radio 24.
Niektórzy komentatorzy, cytowani przez Dziennik Narodowy, uważają, że reakcje ukraińskiej dyplomacji mogły wykraczać poza zwyczajne ramy dyplomatyczne. Jednocześnie podkreślają, jak ważny jest dialog i wzajemne zrozumienie, jeśli chcemy w przyszłości zbudować dobre relacje sąsiedzkie.