Sejm rozpatrzy projekt wpisania 4% PKB na obronność do konstytucji

W środę Sejm rozpocznie debatę nad projektem prezydenta Andrzeja Dudy, który przewiduje wpisanie do Konstytucji RP obowiązku przeznaczania co najmniej 4 proc. produktu krajowego brutto (PKB) na obronność. Obecnie minimalny poziom wydatków na ten cel wynosi 3 proc. PKB, jednak w 2025 roku planowane są już nakłady na poziomie około 4,7 proc., co przekłada się na około 186 mld zł. Projekt ma na celu zapewnienie stabilnego i trwałego finansowania obronności, niezależnie od zmieniających się uwarunkowań politycznych.

Zmiana wymaga uzyskania 2/3 większości w Sejmie, a jej inicjatorem jest prezydent RP. Istnieje też możliwość, że projekt zostanie zgłoszony przez co najmniej jedną piątą posłów lub Senat, co oznacza szerokie spektrum potencjalnych dróg legislacyjnych. Debata nad tym projektem może zaważyć na przyszłej polityce obronnej kraju i stabilności finansowania wojska.

Projekt zmiany konstytucji dotyczący wydatków na obronność

4 czerwca 2025 roku Sejm rozpocznie prace nad projektem ustawy o zmianie Konstytucji RP, który przewiduje wpisanie do najważniejszego aktu prawnego obowiązku przeznaczania minimum 4 proc. PKB na obronność. Obecnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, minimalny poziom wydatków wynosi 3 proc. PKB, co oznacza, że projekt podnosi tę granicę o jeden punkt procentowy.

Inicjatorem zmian jest prezydent Andrzej Duda, który złożył projekt, wymagający kwalifikowanej większości 2/3 głosów w Sejmie, aby mógł wejść w życie. Projekt ma objąć ustawę budżetową na rok 2026 i zabezpieczyć trwałość finansowania obrony narodowej na poziomie co najmniej 4 proc. PKB, niezależnie od zmian politycznych i rządowych. Jak podaje portal i.pl, oprócz prezydenta, projekt może być także wprowadzony przez co najmniej jedną piątą ustawowej liczby posłów lub przez Senat, co daje kilka możliwości formalnego procedowania.

Obecny i planowany poziom wydatków na obronność

Zgodnie z dotychczasową konstytucją, minimalny poziom wydatków na obronność wynosi 3 proc. PKB. W 2023 roku Polska przeznaczyła na ten cel 3,3 proc. PKB, co było już przekroczeniem minimalnego wymogu. Rok później, w 2024 roku, wydatki te wyniosły około 140 mld zł, co jednak nadal nie osiągnęło 4 proc. PKB.

Znaczna zmiana nastąpi w 2025 roku, gdy planuje się wydatki na poziomie około 4,7 proc. PKB, co odpowiada kwocie około 186 mld zł. Takie dane przedstawiają serwisy rp.pl oraz portalobronny.se.pl. Informacje z defence24.pl wskazują, że tegoroczne wydatki na obronność w Polsce przekraczają zarówno obecny konstytucyjny wymóg (3 proc.), jak i proponowany minimalny poziom 4 proc. PKB. W praktyce oznacza to, że faktyczne finansowanie wojska jest już wyższe niż wskazany w projekcie próg.

Reakcje polityczne i opinie na temat zmiany

Projekt zmiany konstytucji wywołał szeroką dyskusję w środowisku politycznym i eksperckim. Politycy Koalicji Obywatelskiej oraz Trzeciej Drogi wyrażają wątpliwości co do potrzeby wpisywania minimalnego poziomu wydatków na obronność do konstytucji. Jak podaje rp.pl, ich argumentacja opiera się na przekonaniu, że takie regulacje mogą ograniczać elastyczność budżetową państwa i nie są konieczne, zwłaszcza gdy obecne wydatki już przekraczają proponowany próg.

Z kolei celem proponowanej zmiany jest zapewnienie stabilności oraz trwałości finansowania obronności, niezależnie od zmian politycznych i rządowych. Prezydent Andrzej Duda złożył odpowiednią poprawkę do konstytucji, mającą zagwarantować środki na poziomie minimum 4 proc. PKB, co podkreśla portalsamorzadowy.pl. W obliczu rosnących zagrożeń bezpieczeństwa, takie rozwiązanie ma zabezpieczyć ciągłość i przewidywalność finansowania sił zbrojnych.

Ponadto, w kontekście dalszego wzrostu wydatków, od 2026 roku planowane jest zwiększenie budżetu obronnego nawet do 5 proc. PKB. Takie deklaracje składa m.in. Karol Nawrocki, co relacjonuje tech.wp.pl. Oznacza to, że Polska dąży do dalszego umacniania swojego potencjału obronnego, a zmiana konstytucji może być elementem tej strategii.

—

Projekt wpisania do Konstytucji RP obowiązku przeznaczania co najmniej 4 proc. PKB na obronność ma na celu zapewnienie stałego, wysokiego poziomu finansowania sił zbrojnych. Choć wydatki zaplanowane na 2025 rok już przekraczają tę wartość, w debacie publicznej nie brakuje wątpliwości co do potrzeby takiego zapisu. Decyzje, które w najbliższych dniach podejmie Sejm, mogą znacząco ukształtować przyszłość polskiej polityki obronnej.