Rząd zmienia zasady przedawnienia i kary za przestępstwa skarbowe w 2025

Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt istotnych zmian w przepisach dotyczących przestępstw skarbowych, które mają zacząć obowiązywać jeszcze w 2025 roku. Nowe regulacje dotyczą m.in. ścigania przestępstw skarbowych po przedawnieniu zobowiązania podatkowego oraz złagodzenia kar za przewinienia o mniejszej szkodliwości społecznej. Celem tych zmian jest ograniczenie nadużyć w postępowaniach podatkowych, uporządkowanie systemu kar oraz uproszczenie procedur dla przedsiębiorców poprzez likwidację obowiązku zgłaszania osoby odpowiedzialnej za podatki w firmie.

Zaproponowane modyfikacje mają znacząco wpłynąć na funkcjonowanie systemu podatkowego w Polsce, przede wszystkim poprzez skrócenie możliwości manipulacji przedawnieniem oraz dostosowanie sankcji do realnego stopnia społecznej szkodliwości przewinień. Rząd podkreśla, że wprowadzenie tych zmian ma na celu zwiększenie efektywności działań organów podatkowych oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców.

Propozycje zmian w przedawnieniu przestępstw skarbowych

Ministerstwo Finansów opracowało projekt zmian w ordynacji podatkowej oraz kodeksie karnym skarbowym, który przewiduje możliwość ścigania przestępstw skarbowych również po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Jak informował Przegląd prasy podatkowej w dniach 12–16 maja 2025 roku, celem tej zmiany jest zwalczenie nadużyć polegających na wszczynaniu postępowań wyłącznie po to, by wydłużyć termin przedawnienia i tym samym odwlec w czasie odpowiedzialność podatkową.

Projekt ogranicza możliwość zawieszania terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych jedynie do najpoważniejszych przypadków przestępstw skarbowych. Dzięki temu system ścigania stanie się bardziej przejrzysty i skuteczny, eliminując praktyki, które do tej pory umożliwiały przeciąganie postępowań bez uzasadnionych podstaw. Zmiany mają usprawnić pracę organów podatkowych, a także zwiększyć ich skuteczność w walce z nadużyciami podatkowymi.

Zmiany w karach za przestępstwa skarbowe i uproszczenia proceduralne

Projekt nowelizacji przewiduje także złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe o charakterze formalnym. W praktyce oznacza to obniżenie maksymalnych grzywien z obecnych 720 stawek dziennych do poziomu 480, 240, a nawet 120 stawek dziennych. Jak podaje poradnikprzedsiebiorcy.pl, obecnie maksymalna kara grzywny może wynieść nawet 44,7 miliona złotych, co jest efektem wzrostu płacy minimalnej oraz powiązanego z nią przelicznika stawek dziennych.

Według informacji Bankier.pl, planowane zmiany mają na celu lepsze dostosowanie kar do stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przewinień. Ma to zakończyć zjawisko określane jako „polowanie na podatników” – czyli nakładanie wysokich sankcji za drobne błędy czy niewielkie opóźnienia, które wcześniej mogły skutkować nieproporcjonalnie surowymi konsekwencjami.

Dodatkowo projekt znosi obowiązek zgłaszania przez przedsiębiorców osoby odpowiedzialnej za sprawy podatkowe w firmie. Ta zmiana ma uprościć formalności oraz zmniejszyć obciążenia administracyjne, które często stanowią barierę zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Kontekst i dalsze szczegóły legislacyjne

Zmiany są obecnie na etapie prac legislacyjnych i zgodnie z informacjami serwisu inforlex.pl mają wejść w życie jeszcze w 2025 roku. Jednym z kluczowych elementów projektu jest uchylenie art. 44 § 2 kodeksu karnego skarbowego, co formalnie umożliwi ściganie przestępstw skarbowych po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Mandaty karne i grzywny w nadchodzącym roku pozostaną uzależnione od wysokości minimalnego wynagrodzenia, co podkreśla podatnik.info. Warto zwrócić uwagę, że systemy informatyczne urzędów skarbowych są coraz bardziej zaawansowane i automatycznie wykrywają różnego rodzaju uchybienia podatkowe, co z jednej strony ułatwia wykrywanie nadużyć, a z drugiej wymaga od podatników większej staranności.

Na razie nie został jeszcze określony termin, do którego podatnik będzie mógł przyznać się do popełnionego przestępstwa i skorzystać z tzw. czynnego żalu — informuje poradnikprzedsiebiorcy.pl. To zagadnienie pozostaje jednym z istotnych punktów, które mogą wymagać dalszych konsultacji lub uzupełnień w toku procesu legislacyjnego.

Proponowane zmiany mają na celu zwiększenie efektywności działań organów podatkowych i ograniczenie nadużyć związanych z przedawnieniem, a także wprowadzenie kar lepiej dopasowanych do rodzaju przewinień. Równocześnie rząd stara się uprościć procedury dla przedsiębiorców, co ma pomóc w rozwoju biznesu i zmniejszyć biurokratyczne przeszkody.