Rząd pracuje nad nową ustawą o ROP: zmiany dla opakowań od 2026 roku

Rząd RP oficjalnie rozpoczął prace nad projektem ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) dla opakowań, który ma na celu wdrożenie nowego modelu systemu zgodnego z unijną dyrektywą PPWR. Dokument wpisany został do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów pod numerem UC100 i ma być przedstawiony do końca trzeciego kwartału 2025 roku. Nowe przepisy przewidują m.in. wprowadzenie opłaty opakowaniowej naliczanej za każdy kilogram opakowania oraz dwuletni okres przejściowy od 2026 do 2028 roku.

Celem proponowanych zmian jest zwiększenie motywacji producentów do projektowania opakowań przyjaznych środowisku, poprawa efektywności recyklingu oraz ograniczenie obciążeń dla mieszkańców i samorządów. Regulacje zastąpią obowiązującą od 2013 roku ustawę o gospodarce opakowaniami, dostosowując tym samym polskie prawo do wymogów Unii Europejskiej i unowocześniając system gospodarowania odpadami opakowaniowymi.

Wpisanie projektu ustawy o ROP do wykazu prac rządu

3 czerwca 2025 roku w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, oznaczony numerem UC100. Dokument ten jest długo wyczekiwany przez branżę i ekspertów zajmujących się gospodarką odpadami, gdyż ma wprowadzić nowy model systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) dla opakowań.

Jak podaje rp.pl, projekt ustawy ma implementować unijną dyrektywę PPWR (rozporządzenie UE 2025/40), która ustanawia nowe standardy w zakresie gospodarki opakowaniami na terenie całej Unii Europejskiej. Implementacja tych regulacji ma na celu harmonizację przepisów i skuteczniejsze zarządzanie odpadami opakowaniowymi.

Kluczowe założenia i cele nowej ustawy o ROP

Projekt ustawy przewiduje szereg nowych wymogów dotyczących opakowań. Jak podkreśla rp.pl, obejmują one ograniczenia w stosowaniu wybranych substancji w opakowaniach, wymogi dotyczące ich zdatności do recyklingu oraz minimalną zawartość materiałów z recyklatu w plastikach. Ma to na celu promowanie bardziej ekologicznych rozwiązań i zwiększenie udziału surowców wtórnych na rynku.

Nowa definicja producenta, która zastąpi dotychczasowe definicje wprowadzającego produkty w opakowaniach, ma uprościć i ujednolicić obowiązki podmiotów działających na rynku. O tym informuje portalsamorzadowy.pl, podkreślając, że takie rozwiązanie ma ograniczyć biurokrację i poprawić transparentność systemu.

Ważnym elementem reformy będzie wprowadzenie opłaty opakowaniowej naliczanej za każdy kilogram opakowania wprowadzanego na rynek. Bankier.pl wskazuje, że opłata ta ma stanowić nie tylko źródło finansowania systemu, ale też narzędzie motywujące producentów do projektowania bardziej ekologicznych opakowań.

Ministerstwo Środowiska i Klimatu proponuje dwuletni okres przejściowy, trwający od 2026 do 2028 roku, na pełne wdrożenie systemu ROP. Po tym czasie dotychczasowe organizacje odzysku opakowań zakończą działalność w obecnej formie. Informacje te podają zarówno portalsamorzadowy.pl, jak i Bankier.pl. Realizacja nowego systemu zostanie powierzona Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, co ma zapewnić centralizację i skuteczność działań.

Głównym celem proponowanych zmian jest zwiększenie motywacji producentów do ekoprojektowania opakowań, poprawa realizacji celów recyklingu oraz ograniczenie obciążeń finansowych i organizacyjnych dla mieszkańców i gmin. System ma również przyczynić się do lepszego zarządzania odpadami i ochrony środowiska.

Tło i kontekst legislacyjny oraz reakcje branży

Obowiązująca obecnie ustawa o gospodarce opakowaniami z 2013 roku zostanie zastąpiona nową regulacją, co potwierdza gov.pl. Wcześniej planowano, że nowe przepisy zaczną obowiązywać od stycznia 2025 roku, jednak termin ten został przesunięty o około 9 miesięcy, co wskazuje sucha24.pl. Opóźnienie może oznaczać konieczność dopracowania szczegółów i dostosowania systemu do oczekiwań różnych interesariuszy.

Nie wszystkie butelki i opakowania będą objęte systemem kaucji, co ma na celu ograniczenie obciążeń dla konsumentów, podkreśla sucha24.pl. To rozwiązanie ma równoważyć potrzeby ochrony środowiska z komfortem użytkowników.

Projekt ustawy spotkał się z krytyką ze strony branży. Jak podaje executivemagazine.pl, przedsiębiorcy wskazują na brak realnego wpływu producentów na gospodarowanie odpadami w nowym systemie. Obawiają się również, że wprowadzona opłata opakowaniowa może być postrzegana jako parapodatek, a nie jako narzędzie promujące ekoinnowacje i odpowiedzialność środowiskową.

Prace nad projektem prowadzi Ministerstwo Środowiska i Klimatu, które zapowiada rewolucję w gospodarce odpadami z większym udziałem producentów. Jak podają wiadomoscihandlowe.pl oraz Bankier.pl, celem resortu jest stworzenie systemu bardziej sprawiedliwego i skutecznego, który pozwoli na efektywniejsze osiąganie unijnych celów środowiskowych.

—

Nowa ustawa o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta dla opakowań może naprawdę zmienić sposób, w jaki w Polsce radzimy sobie z odpadami. Wprowadzenie unijnej dyrektywy PPWR i nowoczesnych mechanizmów finansowych to ważny krok w stronę lepszej ochrony środowiska oraz większego wykorzystania surowców wtórnych. Jednocześnie, by te zmiany przyniosły oczekiwane efekty, trzeba jeszcze poradzić sobie z wyzwaniami – branża musi zaakceptować nowe rozwiązania, a szczegóły prawne wymagają dopracowania, co oznacza, że czeka nas jeszcze sporo rozmów i ustępstw.