RPD zgłasza uwagi do nowej podstawy programowej z WF – postulaty zmian

Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak wystąpiła 4 czerwca 2025 roku z krytycznymi uwagami dotyczącymi nowych rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej, które wprowadzają zmiany w podstawie programowej wychowania fizycznego w szkołach podstawowych oraz w wychowaniu przedszkolnym. Główne zastrzeżenia dotyczą konieczności umożliwienia zwolnień z zajęć wychowania fizycznego dla dzieci z dolegliwościami zdrowotnymi oraz wprowadzenia dobrowolności udziału w testach sprawnościowych, które mają być obowiązkowe już od najmłodszych klas.

Rzecznik podkreśla, że obowiązkowe testy mogą dyskryminować uczniów o mniejszej sprawności ruchowej i zniechęcać ich do podejmowania aktywności fizycznej, co stoi w sprzeczności z celem promowania zdrowego stylu życia. Wskazuje również na potrzebę zapewnienia odpowiednich dostosowań dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, aby edukacja była w pełni inkluzywna. Apel ten wpisuje się w szerszy kontekst nadchodzących zmian w systemie orzekania o niepełnosprawności, które zaczną obowiązywać od połowy czerwca i mogą wpłynąć na dostęp do wsparcia edukacyjnego.

Uwagi Rzecznika Praw Dziecka do nowej podstawy programowej z WF

4 czerwca 2025 roku Rzecznik Praw Dziecka, Monika Horna-Cieślak, złożyła oficjalne uwagi do dwóch rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej, które dotyczą nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych. Szczególną uwagę zwrócono na zmiany w zakresie wychowania fizycznego, które budzą obawy środowisk edukacyjnych i opiekuńczych.

RPD podkreśliła, że konieczne jest umożliwienie zwolnień z zajęć WF dla uczniów z dolegliwościami zdrowotnymi, tak aby dzieci nie były zmuszane do aktywności wykraczającej poza ich możliwości fizyczne. Jednocześnie zwrócono uwagę na wymóg wprowadzenia dobrowolności w udziale w testach sprawnościowych, które nowe przepisy przewidują już od pierwszych klas szkoły podstawowej (I-III).

Jak podaje portal Dziennik.pl, Rzecznik argumentuje, że obowiązkowe testy sprawnościowe mogą prowadzić do dyskryminacji uczniów o mniejszej sprawności ruchowej, co z kolei może skutkować ich zniechęceniem do aktywności fizycznej i obniżeniem motywacji do uczestnictwa w zajęciach. Ponadto uwagi RPD dotyczą także uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, którzy powinni mieć zapewnione odpowiednie wsparcie i dostosowania w ramach podstawy programowej, aby edukacja dla nich była dostępna i efektywna.

Kontekst zmian i wyzwania dla systemu edukacji

Zmiany w podstawie programowej wychowania fizycznego zostały zapowiedziane po analizach i badaniach wskazujących na pogorszenie umiejętności ruchowych uczniów w Polsce. W odpowiedzi na te wyzwania MEN zaproponowało nowe regulacje mające na celu poprawę kondycji fizycznej dzieci i młodzieży.

Jak informuje serwis mp.pl, Rzecznik Praw Dziecka apeluje o dalsze dopracowanie przepisów, aby nie wykluczały one dzieci z różnymi potrzebami edukacyjnymi i zdrowotnymi. Przypomina się, że w przeszłości RPD wielokrotnie podkreślała potrzebę zwolnień z zajęć WF oraz wprowadzenia dobrowolności w testach sprawnościowych, co ma zapobiegać wykluczeniu i dyskryminacji w środowisku szkolnym.

W szerszym kontekście zmian w systemie edukacji, od 11 czerwca 2025 roku zaczną obowiązywać nowe zasady orzekania o niepełnosprawności, co może mieć istotny wpływ na sytuację uczniów z różnymi niepełnosprawnościami. Jak informuje portal INFOR.PL, zmiany dotyczą m.in. okresu ważności orzeczeń i procedur, które mogą wpłynąć na dostęp do dostosowań edukacyjnych, w tym również w zakresie wychowania fizycznego. Nowe regulacje mogą zatem mieć wpływ na zapewnienie odpowiednich warunków dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia.

Rekomendacje i perspektywy rozwoju edukacji podstawowej

Rzecznik Praw Dziecka podkreśla także znaczenie wsparcia emocjonalnego uczniów, które jest niezbędne dla ich prawidłowego rozwoju i efektywnego uczestnictwa w procesie edukacyjnym. Jak informuje portal szkolapopow.pl, te postulaty są zgodne z najnowszymi rekomendacjami OECD dotyczącymi edukacji podstawowej, które stawiają na integrację emocjonalną i społeczną dzieci.

Rekomendacje OECD akcentują również potrzebę innowacyjności oraz wprowadzania technologii w proces nauczania, co może stanowić istotny impuls do dalszych zmian w podstawach programowych. RPD apeluje o uwzględnienie tych aspektów w pracach nad nową podstawą programową, aby edukacja była bardziej dostosowana do wyzwań współczesności i potrzeb współczesnych uczniów.

Wprowadzenie dobrowolności w testach sprawnościowych oraz możliwość zwolnień z zajęć wychowania fizycznego może stanowić krok ku bardziej indywidualnemu podejściu do uczniów. Takie rozwiązania mają przeciwdziałać wykluczeniu i dyskryminacji dzieci, które z różnych przyczyn nie mogą realizować programu w pełnym zakresie, a jednocześnie sprzyjać budowaniu pozytywnej motywacji do podejmowania aktywności fizycznej.

Rzecznik Praw Dziecka przypomina, jak ważne jest, by szkoły były miejscem otwartym dla każdego dziecka – bez względu na jego sprawność czy potrzeby zdrowotne. Aby to osiągnąć, system edukacji musi uwzględniać różnorodność uczniów i tworzyć warunki, które pozwolą im czuć się bezpiecznie, aktywnie uczestniczyć w życiu szkoły oraz rozwijać swoje talenty i umiejętności.