Rekordowe upały w Europie przeciążają sieci – OZE i magazyny energii w akcji

W pierwszych dniach lipca 2025 roku przez Europę przetoczyła się rekordowa fala upałów, która postawiła pod znakiem zapytania stabilność systemów energetycznych wielu krajów. Wysokie temperatury znacząco zwiększyły zapotrzebowanie na energię elektryczną, szczególnie ze względu na masowe użycie klimatyzacji, co wywołało poważne przeciążenia w sieciach energetycznych Francji, Szwajcarii, Polski i innych państw regionu. W efekcie wiele elektrowni, zwłaszcza jądrowych, musiało ograniczyć swoją moc lub nawet czasowo wyłączyć swoje bloki.

Ratunkiem dla systemów energetycznych okazały się odnawialne źródła energii (OZE), magazyny energii oraz rozbudowane połączenia transgraniczne, które umożliwiły stabilizację dostaw i zapobiegły poważnym awariom oraz blackoutom. Rządy i operatorzy sieci podejmują już działania mające na celu zwiększenie udziału OZE w miksie energetycznym oraz wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego na przyszłość.

Rekordowa fala upałów i jej wpływ na systemy energetyczne Europy

W pierwszym tygodniu lipca przez Europę przetoczyła się fala upałów, która ustanowiła nowe rekordy temperatur. Wysokie temperatury, sięgające w Polsce nawet 35-36 stopni Celsjusza, spowodowały znaczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, głównie z powodu intensywnego korzystania z klimatyzacji. Wzrost ten znacząco przeciążył systemy energetyczne, prowadząc do licznych ograniczeń i awarii.

We Francji aż 17 z 18 elektrowni jądrowych musiało ograniczyć swoją moc produkcyjną. Problemy z chłodzeniem były szczególnie dotkliwe, gdyż temperatura wody używanej do chłodzenia reaktorów przekroczyła dopuszczalne normy. Z tego powodu w elektrowni Beznau w Szwajcarii wyłączono drugi reaktor, gdyż zbyt ciepła woda z rzeki Aare nie mogła zapewnić skutecznego chłodzenia, co potwierdzają informacje podane przez portale pl.euronews.com oraz wydarzenia.interia.pl. We Francji z kolei wyłączono blok jądrowy w elektrowni Golfech, gdy temperatura rzeki Garonna przekroczyła dopuszczalną wartość 28 stopni Celsjusza – jak podaje spidersweb.pl.

Sytuacja była szczególnie poważna również w Czechach, gdzie doszło do awarii infrastruktury elektroenergetycznej, która pozbawiła prądu większość kraju, w tym Pragę i inne duże miasta, jak relacjonuje biznesinfo.pl. W Polsce, gdzie temperatura osiągnęła wysokie wartości, rośnie ryzyko przeciążenia sieci i wystąpienia blackoutów, ostrzegają serwisy tvn24.pl oraz rp.pl.

Rola odnawialnych źródeł energii i magazynów energii w stabilizacji sieci

W obliczu kryzysu energetycznego odnawialne źródła energii odegrały niezwykle istotną rolę w stabilizacji systemów. W Polsce udział OZE w miksie energetycznym osiągnął rekordowy poziom ponad 29,4%, a udział fotowoltaiki w produkcji energii z OZE wzrósł do 38,5%, informują serwisy e-magazyny.pl oraz inzynierbudownictwa.pl. W szczytowych momentach produkcja energii z fotowoltaiki pokrywała nawet do 60% zapotrzebowania krajowego, osiągając rekordową generację na poziomie 13,6 GW – podaje energia.rp.pl.

Choć wysokie temperatury powodowały spadek wydajności modułów fotowoltaicznych nawet o 20%, to rosnąca liczba instalacji i magazynów energii pozwalała na skuteczne rekompensowanie tych strat, jak wskazuje money.pl. W Polsce ponad 50 tysięcy gospodarstw domowych posiada własne magazyny energii, a co druga mikroinstalacja fotowoltaiczna jest wyposażona w magazyn. Takie rozwiązania umożliwiają przesuwanie energii w czasie i stabilizację sieci, podkreślają superbiz.se.pl oraz businessinsider.com.pl.

Dynamiczny rozwój magazynów energii jest widoczny także w skali całej Europy. W 2023 roku zainstalowano aż 17,2 GWh nowych magazynów energii, co oznacza wzrost o 94% w porównaniu z rokiem poprzednim, jak relacjonuje swiatoze.pl. To wyraźny sygnał rosnącego znaczenia tych technologii w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego.

Połączenia transgraniczne i działania rządów na rzecz bezpieczeństwa energetycznego

W sytuacjach kryzysowych, takich jak obecna fala upałów, niezwykle ważne okazały się połączenia transgraniczne, które umożliwiły import energii i zapobiegły blackoutom. Przykładem jest Hiszpania, gdzie w kwietniu 2025 roku dzięki takim połączeniom udało się uniknąć poważnych przerw w dostawach energii – informują e-magazyny.pl oraz wysokienapiecie.pl.

Unia Europejska zwiększyła także limit eksportu prądu z Ukrainy, a ten kraj wykorzystuje pełnię mocy swoich elektrowni, wspierając tym samym unijny system energetyczny, jak podaje energia.rp.pl. W Polsce rząd i operatorzy sieci zapowiadają uproszczenia w uzyskiwaniu pozwoleń dla nowych instalacji OZE oraz wielomiliardowe inwestycje w rozbudowę sieci przesyłowej, co ma zwiększyć udział odnawialnych źródeł i poprawić bezpieczeństwo dostaw, informują e-magazyny.pl oraz oko.press.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne postulują wprowadzenie obowiązku sterowania przez operatora małymi magazynami energii, aby zapobiegać blackoutom na wzór hiszpańskiego kryzysu – czytamy na wysokienapiecie.pl. Eksperci podkreślają również konieczność rozwoju inteligentnych sieci oraz sterowania popytem, które pozwolą lepiej dopasować zużycie energii do produkcji z OZE, wskazuje nettg.pl.

Skutki fali upałów dla społeczeństwa i środowiska

Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak rekordowa fala upałów, mają poważne konsekwencje społeczne i środowiskowe. Już odnotowano co najmniej osiem zgonów powiązanych z wysokimi temperaturami oraz nasilenie pożarów, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego, który jest globalnym „hotspotem pożarowym” – alarmuje portal 300gospodarka.pl.

W Polsce susze i upały stają się coraz bardziej powszechne, stanowiąc rosnące zagrożenie dla zdrowia obywateli, a także powodując straty w rolnictwie i innych sektorach gospodarki, podkreśla raciborz.com.pl. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ogłosił czerwony alert pogodowy w 16 departamentach, przewidując maksymalne temperatury sięgające nawet 36 stopni Celsjusza, jak podaje tvn24.pl.

Ta sytuacja wyraźnie pokazuje, że wraz z rosnącymi temperaturami musimy nie tylko reagować na pilne kryzysy, ale też myśleć o długoterminowych rozwiązaniach – zarówno w kwestii bezpieczeństwa energetycznego, ochrony środowiska, jak i zdrowia publicznego.