PIP zyska prawo zmiany umów zlecenia na umowy o pracę – kluczowe zmiany w Kodeksie pracy

Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki ogłosił istotne zmiany w kompetencjach Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), które mają na celu usprawnienie kontroli nad formami zatrudnienia w Polsce. Od teraz PIP będzie mogła przekształcać umowy zlecenia w umowy o pracę, co ma pomóc w wyeliminowaniu problemów wynikających z niejasności przepisów Kodeksu pracy. Te zmiany, zapowiedziane podczas rozmowy dla Polskiej Agencji Prasowej, mają przeciwdziałać nadużyciom i zwiększyć ochronę praw pracowników.

Nowe regulacje wejdą w życie w najbliższym czasie i mogą znacząco wpłynąć na rynek pracy, zwłaszcza w kontekście dotychczas powszechnie stosowanych umów cywilnoprawnych. Główny Inspektor podkreślił jednocześnie, że celem nie jest likwidacja wszystkich umów zlecenia, lecz jedynie tych stosowanych niezgodnie z przepisami, co ma na celu uporządkowanie rynku pracy i zapewnienie transparentności zatrudnienia.

Nowe uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy

4 września 2025 roku Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki poinformował, że Państwowa Inspekcja Pracy otrzyma nowe uprawnienia pozwalające na zmianę umów zlecenia na umowy o pracę. Ta zmiana ma służyć lepszemu rozróżnieniu form zatrudnienia, co w obecnym stanie prawnym jest utrudnione przez nieprecyzyjne zapisy Kodeksu pracy.

Jak podaje Polska Agencja Prasowa, Stanecki wskazał, że obecne przepisy nie pozwalają na łatwe odróżnienie umowy o pracę od umowy zlecenia, co znacząco komplikuje kontrolę nad prawidłowością zatrudnienia. W efekcie firmy często korzystają z umów cywilnoprawnych tam, gdzie powinny być zawierane umowy o pracę, co prowadzi do nadużyć i ogranicza prawa pracowników.

Nowe uprawnienia PIP mają zatem przeciwdziałać takim praktykom, umożliwiając inspektorom pracy skuteczniejsze reagowanie na przypadki niewłaściwego kwalifikowania stosunku pracy. Zmiana ta jest odpowiedzią na potrzeby rynku pracy i sygnały płynące z licznych kontroli prowadzonych przez PIP.

Zakres i cel zmian w umowach cywilnoprawnych

Główny Inspektor Pracy zastrzegł, że nowe uprawnienia PIP nie oznaczają całkowitej likwidacji umów zlecenia. Inspekcja skoncentruje się jedynie na tych przypadkach, w których umowy zlecenia są stosowane niezgodnie z prawem, czyli tam, gdzie charakter wykonywanej pracy wskazuje na istnienie stosunku pracy.

Celem tych działań jest przede wszystkim ochrona praw pracowniczych oraz zapewnienie pracownikom należnych świadczeń, takich jak prawo do urlopu, płatności składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych benefitów wynikających z umowy o pracę. Dzięki temu osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, które w rzeczywistości wykonują pracę w ramach stosunku pracy, otrzymają pełną ochronę prawną.

Ponadto, zmiany mają na celu uporządkowanie rynku pracy oraz zwiększenie transparentności zatrudnienia, co jest ważne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Jasne i jednoznaczne zasady pozwolą uniknąć nieporozumień oraz nadużyć w zakresie form zatrudnienia.

Perspektywy i możliwe skutki dla rynku pracy

Wprowadzenie nowych uprawnień dla Państwowej Inspekcji Pracy może znacząco zmienić sposób, w jaki pracodawcy zawierają umowy z pracownikami. W rezultacie firmy będą musiały bardziej formalizować proces zatrudnienia, co może prowadzić do większej liczby umów o pracę zamiast dotychczas popularnych umów cywilnoprawnych.

Eksperci zwracają uwagę, że taki krok może poprawić sytuację pracowników, którzy obecnie zatrudnieni na podstawie umów zlecenia nie mają pełnej ochrony prawnej, np. dostępu do urlopów czy składek emerytalnych. W efekcie zmiany mogą przyczynić się do poprawy warunków pracy i większej stabilności zatrudnienia.

Z drugiej strony, przedsiębiorcy mogą odczuwać obawy związane z potencjalnym wzrostem kosztów zatrudnienia oraz zwiększoną biurokracją. Wprowadzenie obowiązku zawierania umów o pracę zamiast umów zlecenia wiąże się z wyższymi świadczeniami i koniecznością przestrzegania dodatkowych przepisów, co może wpłynąć na budżety firm.

Nowe regulacje Państwowej Inspekcji Pracy mogą realnie wzmocnić ochronę praw pracowniczych i wprowadzić większy porządek na rynku pracy, choć ich skuteczne wdrożenie będzie wymagało znalezienia równowagi między potrzebami pracowników a oczekiwaniami pracodawców.