Odmowa tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego – kiedy, dlaczego i co to oznacza dla klienta?

Tłumacz przysięgły to zawód zaufania publicznego. Osoba, która nie tylko zna języki, ale też odpowiada prawnie za zgodność przekładanego dokumentu z oryginałem. Dla wielu klientów to po prostu „ktoś, kto stawia pieczątkę”. W praktyce – to znacznie więcej. Zdarza się, że klient wysyła dokument do tłumaczenia i… dostaje odpowiedź odmowną. I choć może to zaskoczyć, warto wiedzieć, że odmowa wcale nie musi oznaczać problemu. Często jest sygnałem, że tłumacz działa odpowiedzialnie i zgodnie z przepisami.

W tym artykule wyjaśniamy, dlaczego tłumacz przysięgły może odmówić wykonania tłumaczenia, w jakich sytuacjach się to zdarza i co warto wtedy zrobić.

To nie brak chęci – to obowiązek

Tłumacz przysięgły działa na podstawie ustawy. Został zaprzysiężony przed Ministrem Sprawiedliwości i odpowiada za każdy przetłumaczony dokument, także karnie i dyscyplinarnie. Nie może więc przyjąć każdego zlecenia „na życzenie”. Są sytuacje, w których jest zobowiązany do odmowy, jeśli dokument nie spełnia określonych warunków, budzi wątpliwości lub nie pozwala mu rzetelnie wykonać pracy.

1. Dokument jest nieczytelny lub uszkodzony

To najczęstszy powód odmowy. Jeśli skan dokumentu jest rozmazany, częściowo zasłonięty, niewyraźny albo fragmenty tekstu są ucięte, tłumacz nie może zagwarantować, że treść zostanie odtworzona zgodnie z oryginałem. W przypadku tłumaczenia przysięgłego, każda literka i liczba mają znaczenie. Nie można się domyślać. Jeśli nazwisko w paszporcie wygląda jak „Kowalcz…” albo numer seryjny dokumentu jest ucięty, tłumacz nie może tego zignorować.

Co zrobić?
Najlepiej dostarczyć wyraźny skan lub zdjęcie, a w razie potrzeby oryginał dokumentu do wglądu.

2. Brak oryginału lub brak jasności, na czym tłumacz pracuje

Tłumaczenie przysięgłe musi jasno wskazywać, na jakiej podstawie zostało wykonane:

• na podstawie oryginału,
• na podstawie kopii,
• na podstawie wydruku elektronicznego,
• na podstawie zdjęcia itp.

Jeśli klient przesyła plik PDF i nie zaznacza, czy to oryginał, kserokopia czy skan z maila, tłumacz może mieć obowiązek dopytania, zanim przyjmie zlecenie. A jeśli nie dostanie odpowiedzi, musi odmówić. Bo tłumaczenie przysięgłe zawiera stosowną adnotację, a ta musi być zgodna z prawdą.

Co zrobić?
Zawsze poinformuj, skąd pochodzi dokument i czy masz jego wersję oryginalną.

3. Dokument budzi podejrzenia co do autentyczności

To sytuacja rzadsza, ale bardzo poważna. Jeśli tłumacz widzi dokument, który wygląda nietypowo, np. zawiera sprzeczne dane, nieprawidłowe logo, zmienione daty lub ślady edycji – ma obowiązek odmówić i ewentualnie zgłosić sprawę do odpowiednich służb. Tłumacz przysięgły nie weryfikuje autentyczności dokumentów, ale nie może też tłumaczyć czegoś, co może być próbą fałszerstwa.

Co zrobić?
Zawsze korzystaj z dokumentów wystawionych przez oficjalne instytucje. Unikaj modyfikowania plików graficznych lub tekstów źródłowych.

4. Zakres językowy nie pokrywa się z uprawnieniami tłumacza

Tłumacz przysięgły ma konkretne języki, w których działa, np. polski i angielski. Nie może poświadczać tłumaczenia z innego języka, nawet jeśli zna go prywatnie. Jeśli więc przyślesz dokument po hiszpańsku do tłumacza przysięgłego języka niemieckiego – usłyszysz odmowę.

Co zrobić?
Upewnij się, że biuro tłumaczeń dysponuje odpowiednim tłumaczem przysięgłym do danego języka. W Langease pomagamy to sprawdzić od ręki.

5. Klient oczekuje „dosłownego tłumaczenia”, które zniekształca sens

Zdarza się, że klient prosi: „Proszę przetłumaczyć słowo w słowo, bo tak chcę”. Ale w przypadku dokumentów urzędowych, prawniczych czy technicznych – tłumaczenie dosłowne może prowadzić do błędnej interpretacji. Tłumacz przysięgły ma obowiązek oddać sens dokumentu zgodnie z jego przeznaczeniem, a nie mechanicznie „przekleić” słowa. Jeśli klient nie zgadza się na merytoryczne tłumaczenie i naciska na coś, co może być błędne, tłumacz ma prawo odmówić.

Co zrobić?
Zaufaj tłumaczowi. Jeśli masz wątpliwości, poproś o krótkie wyjaśnienie, ale nie narzucaj formy, która może zaszkodzić.

Czy odmowa oznacza, że dokumentu nie da się przetłumaczyć?

Nie. Odmowa konkretnego tłumacza nie oznacza, że dokument nie nadaje się do tłumaczenia w ogóle. Często wystarczy poprawić plik, dosłać oryginał, doprecyzować język lub skonsultować treść. W naszym biurze Langease zawsze szukamy najlepszego rozwiązania – zgodnego z przepisami i realiami danego zlecenia. Jeśli konkretne tłumaczenie nie może zostać wykonane w danym momencie, informujemy o tym otwarcie i podpowiadamy, co można zrobić: poprawić dokument, uzupełnić dane albo skonsultować język. W wielu przypadkach wystarczy drobna korekta, by zlecenie mogło zostać zrealizowane zgodnie z wymaganiami.

Co zyskujesz, gdy tłumacz działa uczciwie?

• Masz pewność, że Twoje tłumaczenie nie zostanie zakwestionowane przez urząd lub sąd
• Chronisz się przed nieświadomym wprowadzeniem w błąd
• Oszczędzasz czas, pieniądze i nerwy
• Wiesz, że pracujesz z kimś, kto traktuje swój zawód poważnie

Podsumowanie

Tłumacz przysięgły nie jest „maszyną do przekładania słów”. To osoba, która ponosi odpowiedzialność, nie tylko przed klientem, ale i przed państwem. Jeśli odmawia, to nie dlatego, że nie chce. Tylko dlatego, że nie może.

W Langease zawsze staramy się pomóc. Doradzimy, sprawdzimy dokument, powiemy, co da się zrobić i kto może Ci pomóc. A jeśli zlecenie okaże się niemożliwe – szczerze to powiemy.

Masz dokument i nie wiesz, czy da się go przetłumaczyć?
Wyślij go do nas: biuro@langease.pl – bez opłat, bez zobowiązań.