Nowa ustawa zmienia zasady planowania przestrzennego dla właścicieli działek

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która wprowadza istotne zmiany w regulacjach dotyczących zagospodarowania gruntów w Polsce. Nowe przepisy, obowiązujące od czerwca 2025 roku, mają na celu przede wszystkim zwiększenie stabilności planowania przestrzennego oraz ograniczenie nadmiernej rozbudowy zabudowy mieszkaniowej kosztem terenów rolniczych. Zmiany dotyczą m.in. wydłużenia ważności studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz wprowadzenia pięcioletniego terminu ważności decyzji o warunkach zabudowy.

Nowe regulacje przesuwają także termin uchwalenia planów ogólnych gmin do połowy 2026 roku, dając samorządom więcej czasu na dostosowanie się do zmodyfikowanych wymogów. Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), ustawa odpowiada na problemy związane z brakiem wyznaczonych stref wielofunkcyjnych w planach ogólnych, co ma wspierać rozwój produkcji rolnej oraz modernizację gospodarstw.

Podpisanie ustawy i jej główne założenia

4 czerwca 2025 roku Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, co ogłosiło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ustawa wprowadza szereg zmian, które mają wpłynąć na poprawę efektywności i przejrzystości planowania przestrzennego na terenie całego kraju, ze szczególnym uwzględnieniem terenów wiejskich.

Jednym z najważniejszych założeń jest wydłużenie okresu obowiązywania studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, co ma zwiększyć stabilność w planowaniu przestrzennym. Dotychczas bowiem plany te wymagały częstych aktualizacji, co w praktyce utrudniało długofalowe inwestycje i rozwój terenów.

Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nowelizacja ma także na celu uzupełnienie braków w planach ogólnych, które w wielu przypadkach nie wyznaczały stref wielofunkcyjnych z zabudową zagrodową (SZ) lub stref produkcji rolniczej (SR). Wprowadzenie tych stref ma umożliwić lepsze zrównoważenie pomiędzy zabudową mieszkaniową a działalnością rolniczą, co jest kluczowe dla ochrony terenów rolniczych.

Według serwisu farmer.pl, zmiany przeciwdziałają nadmiernej rozbudowie zabudowy mieszkalnej, która często odbywała się kosztem produkcji rolnej. Nowe przepisy mają również ułatwić modernizację i rozwój produkcji zwierzęcej, co jest istotne dla wzmocnienia sektora rolnego.

Nowe zasady wydawania decyzji o warunkach zabudowy

Od 1 stycznia 2026 roku gminy będą zobowiązane do wydawania decyzji o warunkach zabudowy z terminem ważności ograniczonym do pięciu lat. Dotychczasowe decyzje były wydawane bezterminowo, co według nowych regulacji sprzyjało niekontrolowanemu rozwojowi zabudowy mieszkaniowej.

Jak informuje portal farmer.pl, wprowadzenie pięcioletniego terminu ważności decyzji ma na celu zwiększenie przejrzystości i stabilności w planowaniu przestrzennym. Dzięki temu będzie możliwa regularna weryfikacja zgodności inwestycji z obowiązującymi planami i potrzebami społeczności lokalnych.

Portal dobrzemieszkaj.pl podkreśla, że pomimo nowelizacji nie przewiduje się wstrzymania wydawania decyzji o warunkach zabudowy, co ma zapewnić ciągłość realizacji inwestycji i nie hamować rozwoju budownictwa.

Z kolei serwis bialystokonline.pl informuje, że nowelizacja przewiduje skrócenie czasu oczekiwania na wydanie decyzji do 35 dni. Ma to usprawnić proces inwestycyjny, przyspieszając formalności i ograniczając biurokratyczne przeszkody.

Termin uchwalenia planów ogólnych i dalsze konsekwencje zmian

Nowelizacja przesuwa termin uchwalenia planów ogólnych gmin do 30 czerwca 2026 roku. Dzięki temu samorządy zyskują dodatkowy czas na dostosowanie dokumentów planistycznych do nowych wymogów ustawowych oraz na uwzględnienie stref wielofunkcyjnych i produkcji rolniczej w swoich planach.

Portal dom-trendy.pl podkreśla, że samorządy mają obowiązek uchwalić nowe plany ogólne do wskazanego terminu, co pozwoli na uporządkowanie i ujednolicenie zasad zagospodarowania przestrzennego na poziomie lokalnym.

Według serwisu dobrzemieszkaj.pl nowe przepisy mogą wprowadzić całkowity zakaz budowy na niektórych działkach, co stanowi istotną zmianę dla właścicieli gruntów. Taka regulacja ma na celu ochronę terenów o szczególnym znaczeniu rolniczym lub ekologicznym, ale jednocześnie może być postrzegana jako ograniczenie praw właścicielskich.

Z drugiej strony portal farmer.pl wskazuje, że zmiany są korzystne dla inwestorów i właścicieli działek, ponieważ wprowadzają większą przejrzystość oraz przewidywalność w planowaniu przestrzennym. Uporządkowanie zasad ma sprzyjać stabilności inwestycji i rozwojowi lokalnych społeczności.

—

Nowa ustawa to krok w stronę bardziej zrównoważonego zagospodarowania przestrzeni w Polsce. Ograniczając niekontrolowaną zabudowę na terenach rolniczych i promując strefy wielofunkcyjne, próbuje znaleźć złoty środek między inwestycjami, ochroną środowiska a rozwojem rolnictwa. Dodatkowo przesunięcie terminów i uproszczenie procedur mają ułatwić samorządom wdrażanie tych zmian, co w dłuższej perspektywie może przynieść korzyści w lokalnym planowaniu i zarządzaniu przestrzenią.