Neopestalotiopsis – rosnące zagrożenie dla polskich upraw truskawek
W ostatnich latach uprawy truskawek w Polsce stanęły w obliczu nowego, poważnego zagrożenia. Grzyby z rodzaju Neopestalotiopsis, zwłaszcza gatunki *Neopestalotiopsis rosae* oraz *Neopestalotiopsis clavispora*, zaczęły wywoływać znaczące choroby roślin, które negatywnie wpływają na jakość i wielkość plonów. W 2024 roku patogeny te zostały wykryte w ponad połowie badanych próbek truskawek, co wskazuje na ich szybkie rozprzestrzenianie się i potencjalne ryzyko dla całej branży.
- Neopestalotiopsis rosae wykryto w ponad połowie próbek truskawek w Polsce w 2024 roku, co wskazuje na poważne zagrożenie dla upraw.
- Neopestalotiopsis clavispora atakuje wszystkie części rośliny, powodując zgniliznę i plamistość.
- Patogeny rozprzestrzeniają się przez wiatr, wodę, narzędzia i ludzi oraz mogą przetrwać w glebie i resztkach roślin.
- Choroba znacząco obniża plony truskawek, co potwierdzają doświadczenia plantatorów w Polsce i za granicą.
- Eksperci zalecają monitoring, profilaktykę oraz precyzyjne metody ochrony plantacji, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenów.
Patogeny te wywołują różnorodne uszkodzenia, takie jak plamistość liści, zgnilizna owoców oraz uszkodzenia korzeni i korony roślin. Rozprzestrzeniają się one efektywnie przez wiatr, wodę, narzędzia oraz kontakt z ludźmi. Ich zdolność do przetrwania w glebie oraz na resztkach roślin sprawia, że ochrona plantacji staje się wyzwaniem wymagającym precyzyjnych działań i stałego monitoringu. Eksperci z branży rolniczej podkreślają, że tylko dzięki konsekwentnej profilaktyce możliwe jest ograniczenie strat i zachowanie zdrowia plantacji.
Historia i rozwój zagrożenia Neopestalotiopsis w uprawach truskawek
Do niedawna grzyby z rodzaju *Pestalotiopsis* nie były uznawane za poważne zagrożenie dla upraw truskawek w Polsce. Ich obecność w plantacjach była marginalna i nie wywoływała istotnych problemów gospodarczych. Sytuacja uległa jednak zmianie wraz z pojawieniem się nowych, bardziej agresywnych gatunków z rodzaju *Neopestalotiopsis*.
Przełom nastąpił w 2018 roku, kiedy to potwierdzono występowanie tych patogenów w uprawach, co zapoczątkowało falę poważnych chorób roślin. Wcześniej, już w 2023 roku, serwis farmer.pl informował o problemach związanych z *Neopestalotiopsis rosae* w Niemczech. Patogen ten powodował tam plamistość liści oraz zgniliznę owoców, co świadczyło o jego zdolności do szybkiego rozprzestrzeniania się na terenie Europy. Te doniesienia były pierwszym sygnałem dla polskich plantatorów, że zagrożenie może mieć charakter transgraniczny i wymagać natychmiastowej reakcji.
Aktualna sytuacja w Polsce i charakterystyka patogenów
W 2024 roku sytuacja w Polsce stała się alarmująca. Jak podaje Agroprofil, *Neopestalotiopsis rosae* został wykryty w ponad połowie badanych próbek truskawek. To wyraźny sygnał, że choroba rozprzestrzenia się bardzo szybko oraz że jej skutki mogą być dotkliwe dla całej produkcji.
Drugim groźnym gatunkiem jest *Neopestalotiopsis clavispora*, który atakuje praktycznie wszystkie części rośliny – liście, owoce, koronę i korzenie. W wyniku infekcji pojawiają się zarówno plamistości, jak i zgnilizna, co powoduje znaczne osłabienie roślin i obniżenie jakości plonów. Agroprofil podkreśla, że patogen ten charakteryzuje się wysoką zdolnością do przetrwania w glebie oraz na resztkach roślinnych, co utrudnia jego zwalczanie i stwarza ryzyko, że choroba będzie nawracać w kolejnych sezonach.
Patogeny rozprzestrzeniają się przez zarodniki przenoszone przez wiatr i wodę, a także za pośrednictwem narzędzi wykorzystywanych podczas pielęgnacji oraz samego personelu plantacji. Jak informuje serwis Ochrona roślin, izolacja *N. rosae* z tak dużej liczby próbek jest dowodem na poważne zagrożenie dla polskiej produkcji truskawek i wymaga zdecydowanych działań zaradczych.
Skutki gospodarcze i zalecenia dla plantatorów
Nowa choroba grzybicza wywołana przez *Neopestalotiopsis* już teraz znacząco wpływa na gospodarkę plantacji truskawek. Według fresh-market.pl, w Stanach Zjednoczonych obserwuje się wyraźne zmniejszenie plonów spowodowane tym patogenem, co stanowi ostrzeżenie dla plantatorów na całym świecie.
Polscy producenci truskawek zmagają się obecnie z jednym z najtrudniejszych sezonów w historii upraw. Straty finansowe są wyraźne, a perspektywy na kolejne lata wymagają wprowadzenia skutecznych strategii ochronnych. Eksperci zalecają przede wszystkim systematyczny monitoring plantacji, który pozwoli na wczesne wykrycie infekcji i ograniczenie rozprzestrzeniania się choroby.
Ważne jest stosowanie skutecznych preparatów grzybobójczych oraz dbanie o higienę, takie jak dezynfekcja narzędzi i usuwanie resztek roślinnych, które mogą być źródłem infekcji. Tylko dzięki tak kompleksowemu podejściu, łączącemu profilaktykę z kontrolą, możliwe będzie ograniczenie szkód wywoływanych przez *Neopestalotiopsis* i ochrona przyszłych zbiorów truskawek w Polsce.