Moralność finansowa Polaków 2025: długi, praca na czarno i młodzi dłużnicy

Badanie „Moralność finansowa Polaków 2025”, opublikowane 15 lipca 2025 roku, rzuca światło na postawy społeczne wobec spłaty długów i odpowiedzialności finansowej. Aż 91 proc. Polaków deklaruje, że oddawanie zobowiązań finansowych jest dla nich obowiązkiem moralnym. Jednocześnie jednak obserwuje się praktyki unikania spłaty, takie jak przepisywanie majątku na członków rodziny czy unikanie kontaktu z komornikiem. Co więcej, ponad połowa badanych akceptuje pracę na czarno, co pokazuje wyraźną rozbieżność między deklaracjami a faktycznymi zachowaniami.

Eksperci zwracają uwagę na szczególnie niepokojący wzrost zadłużenia wśród młodych ludzi w wieku 18-29 lat, które w ostatnim czasie zwiększyło się aż o 75 proc. Ta dynamika budzi obawy o przyszłą stabilność finansową tej grupy oraz całego społeczeństwa. W artykule analizujemy wyniki badania oraz ich społeczne i prawne konsekwencje.

Moralny obowiązek spłaty długów według Polaków

Z badania „Moralność finansowa Polaków 2025” wynika, że zdecydowana większość – 91 proc. badanych – postrzega spłatę długów jako obowiązek moralny. To wyraźny sygnał silnego społecznego przekonania, że zobowiązania finansowe należy regulować, by zachować uczciwość i zaufanie w relacjach międzyludzkich.

Jednakże, osoby, które nie podzielają tego zdania, to przede wszystkim młodzi ludzie w wieku 18-29 lat. Ta grupa częściej przyznaje, że miała problemy ze spłatą swoich zobowiązań, co może wpływać na ich mniejszą skłonność do uznawania moralnego obowiązku regulowania długów. Jak podaje serwis bankier.pl, powyższe deklaracje wskazują na silne normy moralne panujące w społeczeństwie, ale także na zróżnicowanie postaw w zależności od wieku i doświadczeń finansowych.

Praktyczne sposoby unikania spłaty i społeczna tolerancja

Pomimo wysokiego odsetka osób uznających moralny obowiązek spłaty długów, w praktyce wielu dłużników korzysta z różnych sposobów, by uniknąć realizacji tych zobowiązań. Do najczęściej stosowanych metod należy przepisywanie majątku na członków rodziny, co utrudnia wierzycielom odzyskanie należności, a także unikanie kontaktu z komornikiem. Takie działania pokazują, że rzeczywistość finansowa nie zawsze współgra z deklarowanymi wartościami.

Według rp.pl, aż 56,7 proc. respondentów usprawiedliwia pracę na czarno, co świadczy o stosunkowo wysokim społecznym przyzwoleniu na nieformalny rynek pracy. Ta forma unikania oficjalnych zobowiązań finansowych, w tym podatków i składek, nie spotyka się z silnym potępieniem społecznym, co odzwierciedla rozbieżność między normami moralnymi a faktycznym zachowaniem.

Społeczne przyzwolenie na unikanie spłaty długów jest więc znaczące, co komplikuje egzekwowanie zobowiązań i wpływa na stabilność rynku finansowego. Jak podaje poradnikprzedsiebiorcy.pl, dłużnik może przyznać się do długu na różne sposoby, jednak prawo nie zabrania stosowania przez wierzycieli pewnych form presji i manipulacji, co dodatkowo utrudnia sytuację zadłużonych i tworzy pole do nadużyć.

Rosnące zadłużenie młodych Polaków – wyzwania i konsekwencje

Najbardziej niepokojącym trendem wskazywanym przez ekspertów jest gwałtowny wzrost liczby dłużników w grupie wiekowej 18-29 lat – wzrost ten wyniósł aż 75 proc. Wskazuje to na rosnące problemy finansowe młodego pokolenia, które coraz częściej boryka się z trudnościami w regulowaniu swoich zobowiązań.

Jak podaje rp.pl, to właśnie młodzi dłużnicy najczęściej kwestionują moralny obowiązek spłaty długów, co może mieć swoje źródło w ich doświadczeniach ekonomicznych, rosnącej presji finansowej oraz zmianach kulturowych. Wzrost zadłużenia w tej grupie może mieć poważne konsekwencje nie tylko dla samych dłużników, ale także dla stabilności finansowej i społecznej całego kraju. Problemy z płynnością finansową młodych osób mogą przenosić się na kolejne etapy życia, utrudniając budowanie stabilnej przyszłości.

W świetle tych danych konieczne wydaje się podjęcie działań edukacyjnych i systemowych, które pomogą młodym ludziom lepiej zarządzać swoimi finansami oraz zapobiegną dalszemu narastaniu zadłużenia. Społeczne i prawne rozwiązania powinny uwzględniać zarówno potrzebę egzekwowania zobowiązań, jak i ochronę najbardziej narażonych grup przed spirala długów.

—

Badanie „Moralność finansowa Polaków 2025” pokazuje, że nasze podejście do długów jest pełne sprzeczności – z jednej strony wierzymy, że trzeba je spłacać, a z drugiej często unikamy zobowiązań lub akceptujemy nieformalne rozwiązania. Szczególnie niepokojące jest rosnące zadłużenie młodych ludzi, które wymaga naszej uwagi i konkretnych działań.