Kraków wprowadza Strefę Czystego Transportu od 2026 roku

Od 1 stycznia 2026 roku Kraków stanie się pionierem w Polsce, wprowadzając Strefę Czystego Transportu (SCT) obejmującą znaczną część miasta. Nowe przepisy będą ograniczać wjazd starszych i bardziej zanieczyszczających pojazdów, zwłaszcza tych z silnikami Diesla, do centrum Krakowa. Decyzja podjęta 13 czerwca 2025 roku przez radnych miasta ma na celu znaczącą poprawę jakości powietrza oraz realizację wymogów ustawy o elektromobilności, choć spotkała się z protestami części mieszkańców i opozycji.

Strefa Czystego Transportu w Krakowie będzie pierwszym tego typu rozwiązaniem w Polsce i obejmie niemal całą powierzchnię miasta do granic czwartej obwodnicy, z wyłączeniem najbardziej odległych obrzeży oraz części Nowej Huty. Kierowcy pojazdów niespełniających określonych norm emisji będą mogli wjeżdżać do strefy do końca 2028 roku, jednak jedynie po uiszczeniu odpowiedniej opłaty emisyjnej.

Decyzja radnych i zakres Strefy Czystego Transportu

W dniu 13 czerwca 2025 roku radni Krakowa przegłosowali uchwałę wprowadzającą Strefę Czystego Transportu, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku, jak podaje portal 40ton.net. Za wprowadzeniem strefy zagłosowało 24 radnych, przeciw było 12, a 6 wstrzymało się od głosu – informuje rmf24.pl. SCT obejmie znaczną część miasta, sięgając do granic tzw. czwartej obwodnicy Krakowa, wyłączając jednak najbardziej odległe rejony i niektóre dzielnice Nowej Huty, co podkreślają rp.pl oraz energetyka24.com.

Według motofakty.pl, strefa ta obejmie większą część Krakowa, co ma istotne znaczenie dla ruchu pojazdów w centrum i na głównych arteriach komunikacyjnych. Celem jest ograniczenie wjazdu starszych, bardziej zanieczyszczających pojazdów oraz poprawa warunków środowiskowych w najbardziej zatłoczonych rejonach miasta.

Nowe normy emisji i roczniki pojazdów dopuszczonych do wjazdu

W ramach Strefy Czystego Transportu obowiązywać będą szczegółowe normy emisji i ograniczenia dotyczące roczników pojazdów. Ciężarówki i autobusy z silnikiem Diesla muszą spełniać normę Euro 6 lub pochodzić z rocznika 2012 lub nowszego – podaje 40ton.net oraz dostawczakiem.pl. Dla samochodów osobowych oraz dostawczych z silnikiem Diesla wyznaczono nieco ostrzejsze kryteria: muszą one spełniać normę Euro 6 lub pochodzić z rocznika 2014 lub nowszego, jak informuje dostawczakiem.pl i forsal.pl.

Pojazdy benzynowe będą mogły wjeżdżać do strefy, jeśli spełniają normę Euro 4 lub pochodzą z rocznika 2005 lub nowszego – wynika z danych businessinsider.com.pl, ekoetos.pl oraz onet.pl. Starsze samochody benzynowe wyprodukowane przed 2005 rokiem oraz diesle sprzed 2013 roku nie będą miały prawa do wjazdu bez uiszczenia opłaty emisyjnej, co podkreśla portal ekoetos.pl.

Opłaty emisyjne i wyjątki dla kierowców spoza Krakowa

Kierowcy spoza Krakowa, których pojazdy nie spełniają wymogów norm emisji, będą mogli wjeżdżać do strefy do końca 2028 roku, jednak po uiszczeniu odpowiedniej opłaty emisyjnej. Informują o tym ekoetos.pl oraz rmf24.pl. W 2026 roku opłata wyniesie 2,5 zł za godzinę lub 5 zł za cały dzień, a miesięczny abonament będzie kosztował 100 zł, podają businessinsider.com.pl, gazetakrakowska.pl oraz smoglab.pl.

W kolejnych latach stawki będą rosnąć – w 2027 roku opłata dobowa ma sięgnąć 15 zł, a miesięczny abonament wzrośnie do 500 zł w 2028 roku, jak podaje autokult.pl. Potwierdza to także Gazeta Krakowska oraz RMF24, które wskazują na stawkę dobową 5 zł w pierwszym roku obowiązywania strefy. Portal ekoetos.pl zauważa, że opłaty mają motywować kierowców do wymiany starszych pojazdów na bardziej ekologiczne modele.

Reakcje społeczne i polityczne na wprowadzenie SCT

Decyzja o wprowadzeniu Strefy Czystego Transportu wywołała liczne protesty wśród części mieszkańców Krakowa oraz okolicznych gmin. Krytycy uznają przepisy za zbyt restrykcyjne, co relacjonują legaartis.pl oraz gazetakrakowska.pl. Opozycja polityczna określa uchwałę jako „bubel prawny” i zarzuca władzom miasta prowadzenie „wojny z mieszkańcami” – podkreśla gazetakrakowska.pl.

Według danych z transinfo.pl oraz smoglab.pl około 20 procent mieszkańców jest przeciwnych wprowadzeniu SCT. Prawo i Sprawiedliwość postulowało złagodzenie wymogów dotyczących norm Euro dla pojazdów, jednak ich propozycje nie zostały uwzględnione, jak informuje ikc.pl. Eksperci za to podkreślają, że wprowadzenie SCT jest niezbędne dla poprawy jakości powietrza oraz wypełnienia wymogów ustawy o elektromobilności, która nakłada obowiązek tworzenia takich stref w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców z przekroczonym poziomem dwutlenku azotu, zauważa motofakty.pl.

Cel i perspektywy wprowadzenia Strefy Czystego Transportu

Głównym celem wprowadzenia SCT jest ograniczenie emisji szkodliwych substancji oraz poprawa jakości powietrza w Krakowie, co potwierdzają 40ton.net oraz motofakty.pl. Portal autoblog.spidersweb.pl zwraca uwagę, że wprowadzone obostrzenia należą do najbardziej radykalnych w Europie i mają przyczynić się do szybkiej poprawy środowiska miejskiego.

Strefa ma również wymusić wymianę starszych pojazdów na bardziej ekologiczne modele oraz spełnić wymogi prawne związane z elektromobilnością, jak podkreślają motofakty.pl oraz rp.pl. Wprowadzenie SCT stanowi drugi etap prób ograniczenia wjazdu starszych samochodów do Krakowa, co pokazuje determinację władz miasta w walce ze smogiem i zanieczyszczeniem powietrza, przypomina 40ton.net.

Kraków wyznacza nowe standardy w ochronie miejskiego środowiska, wprowadzając regulacje ruchu pojazdów, które mogą zainspirować inne polskie miasta do walki z zanieczyszczeniem powietrza.