Koniec odrębnej WPR. UE likwiduje filar rozwoju wsi

15 lipca 2025 roku Komisja Europejska podjęła decyzję, która wywołała falę niepokoju w środowiskach rolniczych całej Unii Europejskiej. Oficjalnie ogłoszono likwidację odrębnego filaru II Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), znanego jako Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Ta zmiana oznacza, że dotychczasowy, osobny budżet dedykowany rolnictwu zostanie wchłonięty przez nowy, szeroki fundusz partnerstwa krajowego i regionalnego, który obejmie również inne sektory poza rolnictwem, jak agroenergia czy infrastruktura społeczna.

Decyzja ta ma szczególne znaczenie dla Polski, która w obecnym budżecie UE na lata 2021-2027 dysponowała jednymi z największych środków na rozwój wsi — niemal 10 miliardami euro. Perspektywa mniejszych funduszy i utraty osobnego budżetu budzi obawy o przyszłość polskiej wsi i mniejszych gospodarstw rolnych. Były komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski, wyraził żal z powodu spełnienia się najgorszego scenariusza dla unijnego rolnictwa, podkreślając powagę nadchodzących zmian.

Decyzja Komisji Europejskiej o likwidacji filaru II WPR

W dniu 15 lipca 2025 roku Komisja Europejska oficjalnie ogłosiła, że odrębny filar II Wspólnej Polityki Rolnej, znany szerzej jako Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), przestanie istnieć jako samodzielna część polityki unijnej. W praktyce oznacza to, że WPR zostanie wchłonięta przez jeden wspólny fundusz partnerstwa krajowego i regionalnego, który obejmie finansowanie nie tylko rolnictwa, ale także innych sektorów, takich jak agroenergia oraz infrastruktura społeczna.

Jak podaje portal topagrar.pl, ta decyzja to koniec odrębnej WPR i spełnienie się najgorszego możliwego scenariusza dla sektora rolnego w Unii Europejskiej. Z kolei według informacji farmer.pl, plan przewidziany przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen zakłada całkowitą likwidację filaru II WPR, co spotkało się z szeroką krytyką jako poważny cios w unijne rolnictwo. Eksperci i przedstawiciele środowisk rolniczych zwracają uwagę, że rezygnacja z osobnego budżetu dla rolnictwa może znacznie utrudnić realizację celów rozwoju obszarów wiejskich.

Skutki dla Polski i środowisk rolniczych

Polska do tej pory korzystała z największych funduszy na rozwój obszarów wiejskich w całej Unii Europejskiej. Jak podkreśla topagrar.pl, w budżecie UE na lata 2021-2027 nasz kraj dysponował niemal 10 miliardami euro na ten cel. Likwidacja odrębnego filaru WPR oznacza jednak znaczące zmniejszenie środków przeznaczonych wyłącznie na rolnictwo i rozwój wsi.

Zmiany te mogą mieć szczególnie dotkliwe skutki dla polskiej wsi, zwłaszcza dla mniejszych gospodarstw, które w dużej mierze opierają się na wsparciu unijnym. Jak informuje farmer.pl, likwidacja odrębności WPR skutkuje zmniejszeniem funduszy dostępnych dla rolników, co budzi duży niepokój i obawy o przyszłość sektora. Organizacje rolno-spożywcze podkreślały wcześniej, jak ważne jest zachowanie osobnego filaru WPR dla stabilności i rozwoju rolnictwa oraz obszarów wiejskich, o czym donosi rolnikinfo.pl.

Nowe regulacje i wyzwania w ramach reformy WPR

Projekt reformy WPR przewiduje połączenie wszystkich działań w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w plany krajowe. Oznacza to konieczność opracowania aż 27 narodowych strategii wymiany pokoleniowej, co według rolnikinfo.pl pozbawia sektor wspólnego unijnego podejścia do tych kluczowych zagadnień.

Nowa definicja „aktywnego rolnika” oraz rozszerzenie zakresu funduszu o inne obszary, takie jak agroenergia czy infrastruktura społeczna, wprowadzą dodatkowe wyzwania dla beneficjentów środków. Jak wskazuje tygodnik-rolniczy.pl, wchłonięcie WPR przez fundusz partnerstwa krajowego i regionalnego zmienia dotychczasowy model finansowania i zarządzania środkami unijnymi.

Eksperci ostrzegają, że tego rodzaju zmiany mogą znacznie utrudnić dostęp do funduszy rolnikom i wpłynąć negatywnie na efektywność realizacji polityki rozwoju obszarów wiejskich. Zamiast wspólnej, spójnej polityki dla całej Unii, rolnicy będą musieli zmierzyć się z bardziej złożonymi i zróżnicowanymi wymaganiami w poszczególnych krajach, co może osłabić konkurencyjność i stabilność sektora rolnego na kontynencie.

—

Likwidacja filaru II WPR to jedna z największych zmian w unijnej polityce rolnej ostatnich lat, która budzi wiele niepewności wśród polskich rolników i mieszkańców wsi. Dotychczasowe wsparcie, na którym opierały się liczne gospodarstwa i całe społeczności wiejskie, teraz stoi pod znakiem zapytania. W odpowiedzi na te wyzwania, rolnicy, eksperci i organizacje branżowe coraz głośniej podkreślają potrzebę uważnego monitorowania skutków reformy i szukania rozwiązań, które pozwolą zachować rozwój oraz stabilność polskiej wsi.