Koniec godzin czarnkowych od lipca 2025 – zmiany dla nauczycieli i uczniów

Rząd zdecydował o likwidacji tzw. „godzin czarnkowych” obowiązujących nauczycieli od lipca 2025 roku. Te specjalne godziny miały służyć jako obowiązkowy czas, w którym pedagodzy byli dostępni w szkołach na konsultacje z uczniami i rodzicami. Jednakże badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że ten obowiązek nie spełnił swojego celu, a sam pomysł okazał się nieefektywny i zbędny.

Ministerstwo Edukacji podkreśla, że nauczyciele są dostępni na co dzień i kontakt z uczniami oraz rodzicami odbywa się na bieżąco bez potrzeby wyznaczania dodatkowych godzin. Wprowadzenie zmian ma przynieść większą elastyczność w organizacji pracy nauczycieli, co spotkało się z pozytywnym przyjęciem zarówno ze strony ekspertów, jak i związków zawodowych. Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela ma zostać przyjęty już w lipcu 2025 roku, co oznacza definitywny koniec obowiązkowych godzin dostępności w szkołach.

Geneza i charakterystyka godzin czarnkowych

Godziny czarnkowe zostały wprowadzone jako obowiązkowa godzina tygodniowo, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych na pół etatu – raz na dwa tygodnie, podczas której pedagodzy mieli być obecni w szkole i dostępni do konsultacji z uczniami oraz rodzicami. Celem tego rozwiązania było ułatwienie kontaktu między szkołą a rodziną ucznia i zwiększenie dostępności nauczycieli poza lekcjami.

W praktyce jednak godziny te nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Jak podaje portal bizblog.spidersweb.pl, aż 97 proc. nauczycieli stwierdziło, że te wyznaczone godziny nie ułatwiły nawiązywania kontaktu, a 75 proc. uczniów przyznało, że z nich nie korzystało. Okazało się, że wymuszona obecność w szkole w konkretnym czasie nie przekładała się na większą efektywność komunikacji, a często była jedynie formalnością.

Badania i opinie środowiska nauczycielskiego

Przeprowadzone badania i ankiety, między innymi przez Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP), objęły aż 12 469 nauczycieli. Wyniki jednoznacznie wskazały, że godziny dostępności nie poprawiły kontaktu pomiędzy szkołą a rodzicami czy uczniami. Zdaniem większości pedagogów był to obowiązek zbędny, który nie przyniósł żadnych istotnych korzyści.

Serwis edukacja.dziennik.pl podkreśla, że nauczyciele negatywnie oceniali ten obowiązek, wskazując na jego formalny charakter i brak realnego wpływu na komunikację z uczniami i rodzicami. Dodatkowo, jak informuje edukacja.rp.pl, w wielu placówkach brakowało odpowiednich warunków do realizacji tych godzin, co skutecznie utrudniało ich efektywne wykorzystanie.

Eksperci oraz związki zawodowe pozytywnie oceniają planowaną likwidację godzin czarnkowych, wskazując, że zmiana ta będzie korzystna dla nauczycieli i pozwoli na lepsze dostosowanie formy kontaktu do realnych potrzeb środowiska szkolnego.

Planowane zmiany i ich konsekwencje

Ministerstwo Edukacji zapowiedziało zniesienie obowiązku godzin czarnkowych od lipca 2025 roku. Potwierdza to projekt nowelizacji Karty Nauczyciela wpisany do planów prac rządu, o czym informuje portal glos.pl. Projekt ma zostać przyjęty już w lipcu 2025 roku, co oznacza, że zmiany wejdą w życie w najbliższym czasie – jak podaje dziennik.pl.

Zniesienie obowiązku ma na celu pozostawienie nauczycielom większej elastyczności w organizacji własnej pracy, eliminując konieczność spędzania dodatkowego, wymuszonego czasu w szkole na konsultacjach, które w praktyce nie były wykorzystywane efektywnie. Serwis rp.pl wskazuje, że średnia wieku nauczycieli wynosi obecnie około 50 lat, dlatego też elastyczność w organizacji pracy jest szczególnie ważna dla tego środowiska.

Oprócz likwidacji godzin czarnkowych, nowelizacja Karty Nauczyciela ma ujednolicić tygodniowy wymiar godzin zajęć nauczycieli oraz wprowadzić inne zmiany dotyczące wynagrodzeń i odpraw. Informacje na ten temat przytacza portal infor.pl, podkreślając, że zmiany mają kompleksowo wpłynąć na warunki pracy pedagogów, podnosząc ich komfort i umożliwiając lepsze dostosowanie do współczesnych potrzeb edukacyjnych.

Nowe rozwiązania otwierają przed nauczycielami szansę na bardziej elastyczne i praktyczne podejście do pracy, które lepiej odpowiada potrzebom uczniów i ich rodzin, zostawiając za sobą sztywne, formalne schematy.