Koalicja 15 państw domaga się kontroli cen w ETS2 przed wejściem w życie

Polska zainicjowała stworzenie koalicji państw w Unii Europejskiej, które domagają się ponownego rozpatrzenia mechanizmu kontroli cen w ramach rozszerzonego Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (ETS2). Wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta przekazał PAP Biznes, że inicjatywa zgromadziła 15 państw, które wspólnie postulują wprowadzenie skutecznych narzędzi mających ograniczyć wzrost cen paliw oraz energii. Nowy system ma wejść w życie w 2027 roku i objąć sektory transportu drogowego, ogrzewania budynków oraz małych instalacji przemysłowych.

Komisja Europejska planuje jeszcze tej jesieni przedstawić propozycję zmian w ETS2, w tym mechanizm korytarza cenowego na uprawnienia do emisji CO2, mający na celu złagodzenie negatywnych skutków ekonomicznych dla obywateli. Polska deklaruje gotowość do negocjacji, łącząc temat ETS2 z innymi kwestiami klimatycznymi i prawnymi, jednocześnie podkreślając konieczność ochrony interesów państw o niższych dochodach.

Powstanie koalicji państw domagających się rewizji ETS2

Wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta poinformował, że pod polską inicjatywą powstała koalicja około 15 państw członkowskich Unii Europejskiej, które domagają się ponownego rozpatrzenia mechanizmu kontroli cen w ramach ETS2. Jak podaje PAP Biznes, celem tej grupy jest wywarcie presji na Komisję Europejską, aby zmienić obecne założenia dotyczące kontroli cen uprawnień do emisji.

Według informacji przekazanych GazetaPrawna.pl, liczba państw w tej koalicji może sięgać nawet 18, co świadczy o rosnącym niepokoju wśród członków UE związanym z przewidywanymi skutkami ETS2. Polska zadeklarowała otwartość na negocjacje w formule „coś za coś”, łącząc temat mechanizmu ETS2 z innymi zagadnieniami klimatycznymi i prawnymi. Szczególną wagę przykłada się do ochrony interesów państw o niższych dochodach, które mogą być najbardziej dotknięte wzrostem kosztów energii.

Planowane zmiany i skutki ekonomiczne ETS2

Europejski System Handlu Emisjami dla transportu i budownictwa, ETS2, ma wejść w życie w 2027 roku i objąć emisje pochodzące z transportu drogowego, ogrzewania budynków oraz niewielkich instalacji przemysłowych. Jak podkreśla EU ETS2, system ten będzie opierać się na przydziale uprawnień do emisji poprzez aukcje, co ma zapewnić transparentność i efektywność funkcjonowania mechanizmu.

Eksperci oraz państwa członkowskie zwracają uwagę, że wprowadzenie ETS2 spowoduje wzrost cen paliw, prądu oraz kosztów ogrzewania, co może negatywnie wpłynąć na poziom inflacji oraz ogólne koszty energii. Portal focus.pl podkreśla, że obawy dotyczą przede wszystkim wpływu tych podwyżek na gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa.

W odpowiedzi na te wyzwania Komisja Europejska planuje w najbliższych miesiącach przedstawić propozycję zmian w ETS2, która ma uwzględniać wprowadzenie tzw. korytarza cenowego. Mechanizm ten ograniczyłby nadmierny wzrost cen uprawnień do emisji, co pozwoliłoby złagodzić skutki ekonomiczne dla obywateli. Jak wskazuje GazetaPrawna.pl, propozycja KE może zakładać cenę 45 euro za tonę CO2, co jest istotnym parametrem wpływającym na końcową cenę paliw i energii.

Dodatkowo, w reakcji na obawy państw członkowskich, powstaje Społeczny Fundusz Klimatyczny, który ma za zadanie kompensować negatywne skutki podwyżek cen energii dla gospodarstw domowych. Dzięki temu funduszowi ma być możliwe wsparcie osób najbardziej narażonych na wzrost kosztów życia.

Kontekst legislacyjny i polityczny wokół ETS2

ETS2 stanowi integralną część szerszej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, której nadrzędnym celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz realizacja ambitnych celów klimatycznych na rok 2030. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wielokrotnie podkreślała znaczenie takich inicjatyw dla ochrony klimatu i zapewnienia zrównoważonego rozwoju w całej UE, jak wskazuje farmer.pl.

Wcześniejsze informacje ze strefainwestorow.pl podają, że od 2026 roku system EU ETS będzie funkcjonował według zaktualizowanych zasad pomocy państwa, które obejmą między innymi sektor chemiczny, co ma na celu zwiększenie efektywności i sprawiedliwości systemu.

Z kolei budżet Unii Europejskiej na politykę klimatyczną ma osiągnąć rekordowe 2 biliony euro. Jak podaje forsal.pl, wypłata tych środków będzie uzależniona od przestrzegania zasad praworządności, co wprowadza dodatkowy wymiar polityczny i prawny do realizacji celów klimatycznych.

W kontekście politycznym należy również wspomnieć o tzw. „koalicji chętnych” państw europejskich, które współpracują w kwestiach bezpieczeństwa i wsparcia Ukrainy. Jak informuje portal Linkup, ta grupa nie jest jednak powiązana z mechanizmem ETS2, lecz stanowi osobne porozumienie o charakterze politycznym i wojskowym.

—

Powstanie koalicji państw kierowanej przez Polskę podkreśla, jak ważne jest dostosowanie mechanizmu ETS2 tak, by łączył ambitne cele klimatyczne z realną ochroną gospodarek i mieszkańców mniej zamożnych krajów. Jesienne propozycje Komisji Europejskiej będą więc kluczowym momentem, który zdecyduje o kształcie systemu i jego wpływie na przyszłość europejskiej polityki energetycznej i klimatycznej.