Kasacja RPO ws. wyroku za powieszenie afiszy krytykujących sąd
Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, Stanisław Trociuk, złożył kasację od wyroku sądów pierwszej i drugiej instancji, które ukarały obywatela grzywną za powieszenie na ogrodzeniu sądu afiszy zawierających krytyczne hasła wobec wymiaru sprawiedliwości. Transparenty, na których widniały napisy takie jak „Krzywda Dzieci” oraz „Sądy niszczą dzieci – dość patologii sądów”, stały się przedmiotem sporu prawnego dotyczącego granic wolności słowa i prawa do wyrażania opinii. Zastępca RPO argumentuje, że wymierzona kara stanowi naruszenie konstytucyjnych praw obywatelskich oraz została wydana z rażącym naruszeniem prawa procesowego. Obecnie kasacja jest rozpatrywana, a Rzecznik domaga się uniewinnienia osoby ukaranej.
- Zastępca RPO Stanisław Trociuk złożył kasację od wyroku sądu I i II instancji, który ukarał obywatela za powieszenie afiszy krytykujących sąd.
- Kasacja wnosi o uchylenie wyroku i uniewinnienie obwinionego, argumentując rażące naruszenie prawa procesowego i naruszenie praw obywatelskich.
- RPO korzysta z przysługującego mu prawa do składania skargi kasacyjnej w sprawach naruszenia praw człowieka.
- Obecnie kasacja jest rozpatrywana, a sąd musi rozważyć wszystkie zarzuty i argumenty stron zgodnie z obowiązującymi przepisami.
- Decyzja sądu kasacyjnego może unieważnić wyrok lub go utrzymać, w zależności od oceny prawnej przedstawionych argumentów.
Tło sprawy i wyrok sądów I i II instancji
Sąd I instancji ukarał obywatela grzywną za umieszczenie na ogrodzeniu sądu afiszy z hasłami krytykującymi funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Na transparentach znajdowały się m.in. napisy „Krzywda Dzieci” oraz „Sądy niszczą dzieci – dość patologii sądów”. Zarzuty dotyczyły rzekomego naruszenia porządku prawnego i zakłócenia funkcjonowania instytucji sądowej poprzez publiczne wyrażanie krytyki w tej formie.
Sąd odwoławczy podtrzymał decyzję sądu pierwszej instancji, uznając, że powieszenie afiszy stanowiło naruszenie prawa. Jednak, jak podaje portal bip.brpo.gov.pl, wyrok sądu odwoławczego został wydany z rażącym naruszeniem prawa procesowego, co miało wpływ na jego treść i zasadność wymierzonej kary. W ocenie RPO, sądy nie uwzględniły w wystarczającym stopniu konstytucyjnego prawa do wolności słowa oraz prawa do wyrażania krytyki wobec organów państwowych.
Działania Rzecznika Praw Obywatelskich – złożenie kasacji
W dniu 23 maja 2025 roku zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, Stanisław Trociuk, złożył kasację od wyroków obu instancji. W kasacji RPO domaga się uchylenia wyroku i uniewinnienia obwinionego, argumentując, że orzeczenia naruszyły konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie, w szczególności prawo do wyrażania opinii i krytyki wobec wymiaru sprawiedliwości.
Jak podaje bip.brpo.gov.pl, kasacja wskazuje na rażące naruszenia prawa procesowego, które miały miejsce podczas rozpatrywania sprawy przez sądy niższych instancji. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (art. 398³ KPC), Rzecznik Praw Obywatelskich ma prawo wnosić skargę kasacyjną w sytuacjach, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia praw człowieka. Tym samym RPO stoi na straży ochrony podstawowych wolności obywatelskich, w tym wolności słowa, także w kontekście krytyki wymiaru sprawiedliwości.
Procedura kasacyjna i możliwe scenariusze rozstrzygnięcia
Kasacja złożona przez zastępcę RPO jest obecnie rozpatrywana przez właściwy sąd kasacyjny. Sąd ten ma obowiązek wnikliwie rozważyć wszystkie zarzuty podniesione przez stronę skarżącą, w tym argumenty dotyczące naruszenia praw obywatelskich oraz błędów proceduralnych.
Zgodnie z przepisami prawa administracyjnego (art. 184 postępowania przed sądami administracyjnymi), sąd może oddalić skargę kasacyjną, jeśli nie znajdzie usprawiedliwionych podstaw do jej uwzględnienia. Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli orzeczenie zawiera błędne uzasadnienie, może odpowiadać prawu, co będzie miało znaczenie podczas rozpatrywania kasacji.
Sąd kasacyjny stanie przed wyzwaniem dokładnego rozważenia wszystkich argumentów, by podjąć decyzję zgodną z prawem i konstytucją. Szczególnie ważne będzie tu stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku I OSK 2721/13 zwrócił uwagę na konieczność wyważenia ochrony praw obywatelskich z wymogami proceduralnymi. Decyzja w tej sprawie może mieć istotny wpływ na granice wolności słowa i dopuszczalnej krytyki wymiaru sprawiedliwości.