ETPC: Grzywna za osłanianie twarzy na demonstracjach może naruszać prawa człowieka

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wydał istotne orzeczenie dotyczące ograniczeń w zakresie zakrywania twarzy podczas zgromadzeń publicznych. W sprawie Russ przeciwko Niemcom, rozpatrzonej 3 czerwca 2025 roku, Trybunał uznał, że nakładanie grzywny za noszenie prowizorycznej przyłbicy na demonstracji może stanowić nieproporcjonalne ograniczenie praw człowieka. Wyrok ten podkreśla konieczność wyważenia prawa do pokojowego zgromadzania się z zasadą proporcjonalności w stosowaniu ograniczeń dotyczących osłaniania twarzy.

Skarżący, pan Russ, brał udział w antykapitalistycznej manifestacji, na której miał na sobie gumkową osłonę na czoło i oczy z napisem „zmiażdżyć kapitalizm”. Orzeczenie ETPC zwraca uwagę na potencjalne konsekwencje prawne takich regulacji w państwach członkowskich Rady Europy, co może mieć dalekosiężne skutki dla swobód obywatelskich i sposobu prowadzenia kontroli zgromadzeń publicznych.

Tło sprawy Russ przeciwko Niemcom

Pan Russ uczestniczył w antykapitalistycznej demonstracji pod hasłem „Kolorowa, głośna – pokojowa”. Podczas tego zgromadzenia miał na sobie prowizoryczną osłonę – gumkową przyłbicę zakrywającą czoło i oczy, na której widniał napis „zmiażdżyć kapitalizm”. W efekcie niemieckie władze ukarały go grzywną za zakrywanie twarzy podczas zgromadzenia publicznego, co uznano za naruszenie obowiązujących przepisów.

Sprawa została zgłoszona do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka pod numerem skargi 44241/20. Jak podaje GazetaPrawna.pl, ta konkretna sprawa stała się precedensem w zakresie interpretacji praw i ograniczeń związanych z osłanianiem twarzy podczas demonstracji. Wskazuje ona na napięcie między bezpieczeństwem publicznym a prawem do swobodnego wyrażania poglądów.

Orzeczenie ETPC i jego uzasadnienie

3 czerwca 2025 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał orzeczenie, w którym uznał, że nakładanie grzywny za noszenie domowej roboty przyłbicy podczas demonstracji może stanowić nieproporcjonalny środek ograniczający prawa człowieka. Trybunał podkreślił, że każda ingerencja w prawo do pokojowego zgromadzenia wymaga wyważonego podejścia, które uwzględnia zasadę proporcjonalności.

Według ETPC, sankcje takie jak grzywna mogą naruszać Europejską Konwencję Praw Człowieka, jeśli nie są poparte odpowiednim i uzasadnionym powodem. W uzasadnieniu wyroku Trybunał zwrócił uwagę na potrzebę ostrożności w regulacjach prawnych dotyczących demonstracji oraz ochronę wolności wyrażania opinii. Jak wskazuje GazetaPrawna.pl, decyzja ta przypomina, że ograniczenia w prawach obywatelskich muszą być stosowane z rozwagą, aby nie naruszać podstawowych wolności.

Znaczenie orzeczenia dla prawa i społeczeństwa

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka może wpłynąć na sposób, w jaki państwa członkowskie Rady Europy będą regulować zakazy osłaniania twarzy podczas zgromadzeń publicznych. Eksperci zwracają uwagę, że konieczne jest zachowanie równowagi między dbaniem o bezpieczeństwo publiczne a ochroną praw obywatelskich, zwłaszcza prawa do wyrażania poglądów i uczestnictwa w demonstracjach.

Wyrok ten może wyznaczyć ważny kierunek w kwestii ograniczania wolności zgromadzeń i swobody wypowiedzi. Jak zauważa GazetaPrawna.pl, podkreśla on, że kary takie jak grzywny muszą być zawsze proporcjonalne i dobrze uzasadnione, by nie naruszać praw człowieka. W praktyce oznacza to, że państwa powinny dokładnie przemyśleć, kiedy i w jakim stopniu sięgać po sankcje wobec uczestników publicznych zgromadzeń, zwłaszcza jeśli chodzi o zakrywanie twarzy.