Eksperci krytykują projekt budżetu UE: cięcia dla rolnictwa budzą protesty
Komisja Europejska zaprezentowała nowy projekt budżetu Unii Europejskiej na lata 2028–2034, który przewiduje łączne wydatki na poziomie 2 bilionów euro. Wśród najważniejszych zmian znajduje się znaczące zmniejszenie środków przeznaczonych na Wspólną Politykę Rolną (WPR). Zgodnie z propozycją, na rolnictwo ma trafić około 300 miliardów euro, co oznacza spadek w ujęciu realnym sięgający nawet do 30 procent. Projekt budzi sporo kontrowersji i już wywołał protesty rolników w Brukseli, którzy obawiają się marginalizacji sektora.
- Komisja Europejska zaproponowała nowy budżet UE na lata 2028–2034 o wartości 2 bilionów euro, z około 300 mld euro przeznaczonymi na Wspólną Politykę Rolną.
- Projekt budżetu przewiduje istotne cięcia środków na rolnictwo w porównaniu do obecnego budżetu, co wywołało krytykę ekspertów i protesty rolników w Brukseli.
- Komisja zapewnia, że wsparcie dla rolników pozostanie minimalne, a reformy mają uprościć i rozszerzyć dostęp do funduszy, jednak realne cięcia mogą sięgać 20-30%.
- Negocjacje budżetowe będą wymagały jednomyślnej zgody państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego, a ostateczny kształt wsparcia dla rolnictwa pozostaje niepewny.
- Polska pozostaje jednym z największych beneficjentów funduszy UE, ale również odczuje skutki cięć w budżecie WPR.
Komisja Europejska zapewnia, że zaproponowany poziom finansowania to minimalne wsparcie, które ma umożliwić dalszy rozwój rolnictwa, a rolnicy będą mogli liczyć na szerszy dostęp do funduszy w ramach krajowych planów finansowania. Ostateczny kształt budżetu zależy jednak od trudnych negocjacji między państwami członkowskimi a Parlamentem Europejskim, które będą miały kluczowe znaczenie dla przyszłości europejskiego rolnictwa.
Prezentacja projektu budżetu UE na lata 2028–2034
W środę 17 lipca 2025 roku Komisja Europejska oficjalnie przedstawiła projekt budżetu Unii Europejskiej na kolejne siedem lat, którego całkowita wartość ma wynieść 2 biliony euro. W ramach tej puli przewidziano około 300 miliardów euro na Wspólną Politykę Rolną, co oznacza istotne zmniejszenie w porównaniu z obecnym budżetem, który wynosi 387 miliardów euro.
Jak podaje portal portalspozywczy.pl, budżet na rolnictwo ma wynieść dokładnie 302 miliardy euro. Jest to kwota określana przez Komisję Europejską jako minimalne wsparcie sektora rolnego, które ma zabezpieczyć jego podstawowe potrzeby. Jednocześnie, według business.interia.pl, rolnicy otrzymają także dostęp do dodatkowych 865 miliardów euro w ramach krajowych planów finansowania. Te środki mają uzupełnić bezpośrednie dopłaty i inwestycje, dając rolnictwu szerszą bazę finansową.
Reakcje ekspertów i środowisk rolniczych na projekt budżetu
Propozycja Komisji Europejskiej spotkała się z ostrą krytyką ze strony ekspertów zajmujących się polityką żywnościową. Zwracają oni uwagę, że realne cięcia finansowania rolnictwa mogą sięgać 20-30 procent po uwzględnieniu inflacji, co określają jako bezprecedensowe ograniczenie wsparcia. Jak informuje portal portalspozywczy.pl, eksperci oceniają, że projekt oznacza lekceważenie sektora rolnego i może przyczynić się do jego daleko idącej marginalizacji.
Jerzy Wierzbicki, ekspert cytowany przez farmer.pl, podkreśla, że proponowane zmiany w WPR mogą wywołać chaos organizacyjny oraz osłabić pozycję rolników w całej Unii Europejskiej. W odpowiedzi na projekt, organizacje rolnicze zorganizowały protesty w Brukseli, w których wzięło udział kilkuset rolników, także z Polski. Demonstranci wyrażali swoje zaniepokojenie cięciami budżetowymi i przyszłością sektora rolnego – relacjonuje farmer.pl. Symbolicznym elementem protestu były gumiaki, które rolnicy przynieśli na manifestację, podkreślając trudności, z jakimi mogą się zmierzyć.
Stanowisko Komisji Europejskiej i perspektywy negocjacji budżetowych
Komisja Europejska, reprezentowana przez komisarza ds. rolnictwa Christophera Hansena oraz przewodniczącą Ursulę von der Leyen, zapewnia, że zaproponowane 300 miliardów euro stanowi minimalny poziom wsparcia dla rolnictwa i że sektor zostanie wzmocniony dzięki planowanej reformie struktury wydatków. Jak podaje euractiv.pl, reforma ma uprościć system wsparcia i odejść od tradycyjnych programów, wprowadzając bardziej elastyczne mechanizmy finansowania.
Według informacji rmf24.pl, nie przewidziano w projekcie budżetu opłaty ETS2, co potwierdza farmer.pl, co jest istotne dla sektora rolnego z uwagi na przyszłe koszty emisji. Negocjacje nad ostatecznym kształtem budżetu będą wymagały jednomyślnej zgody państw członkowskich oraz Parlamentu Europejskiego – przypomina money.pl. W ramach budżetu zabezpieczono również fundusz o wartości 100 miliardów euro na wsparcie Ukrainy oraz wprowadzono nowe dochody własne UE, takie jak podatek od firm – informuje rp.pl.
Kontekst i znaczenie dla Polski oraz przyszłość WPR
Polska pozostaje jednym z trzech największych beneficjentów unijnego budżetu, co podkreśla farmer.pl. Mimo tego, planowane cięcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, które mogą wynieść od 15 do 25 procent, budzą poważne obawy o stabilność finansowania rolnictwa w Polsce i całej Unii Europejskiej.
Jak zauważa farmer.pl, zabezpieczenie 300 miliardów euro na dopłaty dla rolników oznacza w wartości nominalnej spadek o około 20 procent, co może negatywnie wpłynąć na możliwość realizacji inwestycji i utrzymania produkcji rolnej na obecnym poziomie. Eksperci wskazują, że proponowane zmiany mogą prowadzić do chaosu organizacyjnego i dalszej marginalizacji sektora, co wymaga dalszych negocjacji i ewentualnych korekt.
Protesty rolników i głosy ekspertów jasno pokazują, że budżet Wspólnej Polityki Rolnej będzie jednym z kluczowych i najbardziej kontrowersyjnych tematów w polityce Unii Europejskiej na najbliższe lata. To, jak potoczą się negocjacje, zadecyduje o przyszłości europejskiego rolnictwa i jego miejscu na światowym rynku.