E-kajdanki tańsze niż więzienie. Rząd planuje ich częstsze stosowanie

Rząd Polski przygotowuje istotne zmiany w systemie dozoru elektronicznego, które mają na celu rozszerzenie możliwości stosowania e-kajdanek jako alternatywy dla tradycyjnego odbywania kary pozbawienia wolności w więzieniu. Od stycznia 2026 roku osoby skazane będą mogły wcześniej ubiegać się o zamianę kary więzienia na dozór elektroniczny, także w przypadku wyroków do trzech lat oraz w końcowej części wyroku. Co więcej, nowe przepisy przewidują możliwość skorzystania z tego rozwiązania nawet dla osób skazanych na dożywocie.

Wprowadzenie tych zmian ma przynieść korzyści zarówno dla budżetu państwa, jak i dla samych skazanych. Zastosowanie elektronicznego nadzoru jest znacznie tańsze niż tradycyjny pobyt w zakładzie karnym, a jednocześnie może pomóc w odciążeniu więzień i lepszym wykorzystaniu potencjału systemu karnego. Jednak eksperci wskazują, że aby upowszechnić ten model, konieczne będzie wzmocnienie kadr penitencjarnych lub przekazanie kompetencji do orzekania o dozór elektroniczny bezpośrednio Służbie Więziennej.

Nowe przepisy o dozoru elektronicznym – co się zmieni od 2026 roku?

Zgodnie z planami rządu, od stycznia 2026 roku w życie wejdą przepisy umożliwiające wcześniejsze ubieganie się o zamianę kary pozbawienia wolności na dozór elektroniczny. Dotychczas ograniczenia w tym zakresie były bardziej restrykcyjne, jednak wprowadzone zmiany mają rozszerzyć zakres stosowania e-kajdanek i ułatwić skazanym korzystanie z tej formy odbywania kary.

Nowe regulacje pozwolą na odbywanie przerwy w karze więzienia z wykorzystaniem elektronicznej bransoletki, co oznacza, że skazani będą mogli realizować część wyroku poza murami zakładu karnego. Szczególnie istotne jest to dla osób skazanych na kary do trzech lat, które będą mogły wnioskować o dozór elektroniczny już na wcześniejszym etapie. Ponadto, możliwe będzie odbywanie końcowej części kary pod takim nadzorem.

Jak podaje portal rp.pl, znaczącą nowością jest również umożliwienie skazanym na dożywocie ubiegania się o przeniesienie do systemu dozoru elektronicznego. To rozwiązanie może mieć duże znaczenie dla osób odbywających najwyższe kary, oferując im szansę na częściowe odbywanie kary w warunkach mniej restrykcyjnych niż więzienie.

Korzyści ekonomiczne i społeczne stosowania e-kajdanek

System dozoru elektronicznego jest znacznie tańszy dla budżetu państwa niż tradycyjny pobyt w więzieniu, co podkreśla piątkowa „Rzeczpospolita”. Koszty związane z utrzymaniem skazanego w placówce penitencjarnej są wielokrotnie wyższe niż wydatki na funkcjonowanie systemu elektronicznego nadzoru. Wprowadzenie szerszego zastosowania e-kajdanek może przynieść znaczne oszczędności publiczne.

Poza wymiarem finansowym, stosowanie dozoru elektronicznego pozwala na odciążenie więzień, które często borykają się z problemami przeludnienia i ograniczonych zasobów kadrowych. Dzięki temu możliwe jest lepsze wykorzystanie potencjału systemu karnego oraz poprawa warunków odbywania kary dla skazanych.

Według rp.pl, aby jednak w pełni wykorzystać potencjał nowego systemu, konieczne jest wzmocnienie kadr penitencjarnych. Alternatywnie rozważa się przekazanie kompetencji orzekania o dozór elektroniczny bezpośrednio Służbie Więziennej. Takie rozwiązanie ma ułatwić stosowanie i upowszechnienie dozoru elektronicznego w praktyce.

Szczegóły funkcjonowania systemu dozoru elektronicznego

Aktualnie, jak wskazuje rp.pl, dozór elektroniczny można zastosować na końcową część kary po odbyciu co najmniej roku z wyroku 2 lat i 6 miesięcy. Nowe przepisy rozszerzą tę możliwość, umożliwiając skazanym z karą niższą niż 3 lata wnioskowanie o dozór elektroniczny.

System e-kajdanek pozwala na odbywanie kary pozbawienia wolności poza murami więzienia, co jest korzystne zarówno dla skazanych, którzy mogą zachować większą samodzielność i kontakt z otoczeniem, jak i dla państwa, które oszczędza na kosztach utrzymania więźniów. Elektroniczny nadzór opiera się na specjalnych bransoletkach monitorujących lokalizację i ruchy osoby skazanej, co pozwala na skuteczną kontrolę bez konieczności fizycznej obecności w zakładzie karnym.

Od stycznia 2026 roku w polskim systemie penitencjarnym zaczną obowiązywać zmiany, które mają szansę uczynić odbywanie kar bardziej skutecznym i humanitarnym. To nie tylko krok w stronę lepszej opieki nad osadzonymi, ale także potencjalne korzyści dla całego społeczeństwa i gospodarki.