Czytanie na nowo – jak Polacy wracają do książek? Trendy 2025

Wyobraź sobie, że wchodzisz do księgarni w środku miasta. Na półkach lśnią nie tylko nowości, ale i klasyki – a wokół ciebie tłum ludzi: młodzi, dorośli, seniorzy. To nie scenariusz z reklamy, ale rzeczywistość 2025 roku. Według najnowszych danych Biblioteki Narodowej, 48% dorosłych Polaków przeczytało przynajmniej jedną książkę w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Tak wysokiego wyniku nie widzieliśmy od ponad dekady – rok wcześniej było to zaledwie 41%. Co się wydarzyło? Dlaczego Polacy znów czytają? I co to oznacza dla inwestorów, edukatorów, czy po prostu – dla ciebie?

Rekordowe liczby – kto czyta, gdzie i jak wiele?

Zacznijmy od konkretów. W 2025 roku, według Biblioteki Narodowej, 48% dorosłych Polaków zadeklarowało przeczytanie przynajmniej jednej książki w ostatnich 12 miesiącach. To znaczny wzrost w porównaniu z 2024 rokiem, gdzie wynik wynosił tylko 41%. Ale ta statystyka kryje w sobie znacznie więcej – za liczbami stoją różne grupy społeczne, style życia, potrzeby i możliwości.

Najwyższe wskaźniki odnotowano wśród młodzieży w wieku 15–18 lat – aż 54% z tej grupy sięga po książkę. Im starsza grupa wiekowa, tym wyniki niższe: wśród osób powyżej 70. roku życia czyta już tylko 25%. Czytanie wciąż jest domeną kobiet – aż 47% z nich deklaruje regularny kontakt z literaturą, gdy wśród mężczyzn ten odsetek to zaledwie 35%. Warto podkreślić, że intensywne czytanie (minimum 7 książek rocznie) deklaruje 7% Polaków, a wśród studentów i uczących się – aż 12%.

Gdzie czyta się najwięcej? W największych miastach – powyżej 500 tys. mieszkańców – czytanie deklaruje aż 51% populacji. Na wsiach oraz w małych miastach (do 20 tys. mieszkańców) ten odsetek spada do 36%. Wyobraź sobie: w Warszawie czy Krakowie kultura czytania jest częścią miejskiego życia, w mniejszych miejscowościach książka to raczej towarzysz wieczornego odpoczynku niż codzienny nawyk.

Dlaczego Polacy znów czytają? Co się zmieniło?

To nie jest nagły cud, lecz efekt wielu lat inwestycji i społecznej pracy u podstaw. Punkt zwrotny nastąpił po 2021 roku – wtedy ruszył Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0, finansowany przez rząd i samorządy. Jego celem było dofinansowanie bibliotek, promocja czytania w szkołach i rozwój nowych technologii. Efekty widać już od 2023 roku, kiedy czytelnictwo ustabilizowało się powyżej 40%. Kolejne lata to rosnące wskaźniki, a przełomowy był właśnie ten – 2025.

Warto to podkreślić: dostępność książek nigdy nie była tak duża. Rozwinęły się biblioteki cyfrowe, powstały nowe platformy e-bookowe i audiobookowe, wsparte przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W miastach pojawiają się mobilne biblioteki, a liczba wydarzeń literackich – festiwali, spotkań autorskich, „Pociągu do literatury” – rośnie lawinowo. Takie akcje nie tylko promują czytanie, ale czynią z niego doświadczenie społeczne. Książka wraca na salony, do parków, do pociągów i na festiwale.

Co to oznacza w praktyce? Wyobraź sobie rodzinę, która zamiast wieczoru przed telewizorem wybiera wspólne czytanie. Albo młodego inwestora, który widzi w boomie czytelniczym szansę na rozwój nowoczesnych księgarni czy platform online. Wreszcie ucznia, który dzięki nowym technologiom i promocji czytania, zyskuje kompetencje cyfrowe i społeczne.

Jak czytelniczy boom wpływa na życie codzienne?

Zmiany są widoczne nie tylko w statystykach. Wzrost czytelnictwa przekłada się na większe zaangażowanie obywatelskie – Polacy chętniej dyskutują o kulturze, uczestniczą w lokalnych inicjatywach, wspierają działania społeczne. Czytanie rozwija kompetencje cyfrowe – korzystanie z aplikacji, mediów społecznościowych czy bibliotek online to dziś codzienność. Wzmacnia też komunikację społeczną i promuje wspólne, międzypokoleniowe spędzanie czasu.

Z punktu widzenia gospodarki, boom czytelniczy oznacza wzrost sprzedaży książek papierowych i e-booków, rozwój lokalnych księgarni, antykwariatów, a także powstawanie nowych miejsc pracy – od mobilnych bibliotek po organizatorów wydarzeń literackich. Dla inwestorów to sygnał, że rynek książki w Polsce znów się opłaca. W 2025 roku liczba wydarzeń literackich wzrosła o 27% względem 2024 r., a sprzedaż e-booków i audiobooków stanowi już 17% rynku wydawniczego.

Nie można zapominać o polityce edukacyjnej. Programy takie jak „Cała Polska Czyta Dzieciom” czy „Narodowe Czytanie” otrzymały nowe narzędzia i budżety, a szkoły inwestują w nowoczesne biblioteki i platformy edukacyjne. Czytanie staje się nie tylko obowiązkiem, ale modą – wyzwaniem, które kształtuje młode pokolenia.

Co dalej? Prognozy na przyszłość i głos ekspertów

Czy ten trend się utrzyma? Zdaniem dr hab. Joanny Papuzińskiej, wzrost czytelnictwa to nie tylko efekt kampanii promocyjnych, ale również rozwój technologii. Coraz więcej Polaków korzysta z aplikacji, systemów rekomendacji i klubów książkowych online. Digitalizacja napędza nie tylko młodsze pokolenia – seniorzy coraz częściej sięgają po audiobooki i e-booki, gdy tradycyjna książka staje się mniej dostępna.

„Trendy 2025 to dalsza digitalizacja, powstawanie klubów książkowych online, integracja tradycyjnych bibliotek z cyfrowymi zbiorami i akcjami społecznymi. Czytanie coraz częściej wychodzi w przestrzeń publiczną – wspólne czytanie w pociągach, parkach, na festiwalach.”

Przewiduje się, że w ciągu najbliższych pięciu lat udział e-booków i audiobooków w rynku wzrośnie do ponad 25%. Biblioteki będą łączyć tradycyjne zbiory z cyfrowymi, organizując wydarzenia, które przyciągną zarówno młodych, jak i seniorów. Warto się zastanowić: czy tradycyjna książka ustąpi miejsca cyfrowej? A może czeka nas symbioza obu światów?

Praktyczne wnioski dla czytelnika: jak skorzystać na boomie czytelniczym?

Co zatem zrobić, by nie pozostać w tyle? Jeśli jesteś rodzicem – zachęcaj dzieci do czytania, korzystaj z nowoczesnych bibliotek i aplikacji. Jako przedsiębiorca, możesz inwestować w rynek książki: nowoczesne księgarnie, platformy e-bookowe czy organizację wydarzeń literackich. Jeśli jesteś nauczycielem lub edukatorem – wspieraj akcje społeczne, korzystaj z cyfrowych narzędzi, organizuj wspólne czytania, nawet w przestrzeni publicznej.

Nie czekaj na kolejną statystykę. Książka znów łączy Polaków – to nie tylko hasło, ale codzienność, którą możesz współtworzyć. A jeśli zastanawiasz się, czy warto wziąć udział w tym boomie – wyobraź sobie Polskę, w której czytanie jest nie tylko modą, ale nawykiem. To już się dzieje.